ÖZET

Amaç:

Bu çalışma, Türkiye’de kayıp ve kaçırılan çocuk olgularına müdahale ve bu olguların soruşturulma şeklini ilk müdahale, suç soruşturması ve TV Programları bağlamında eleştirmeyi amaçlamaktadır. Böylelikle, kayıp ve kaçırılan çocuk olgularının hali hazırdaki soruşturulması bağlamında, kayıp çocuk olgularında nasıl daha etkili müdahalelerin yapılabileceği konusunda öneriler sunulması hedeflenmektedir.

Sonuç:

Türkiye yaklaşımı bağlamında, kayıp ve kaçırılan çocuklara müdahale ve soruşturmanın daha etkin hale gelebilmesi için aşağıdaki dört noktada standartlar belirlenmelidir: Kayıp bildirimlerinin alınması, adli değerlendirme bağlamında zamanın önemi, yaklaşımların koordinasyonu, potansiyel tanıklar için kitle iletişim araçlarının kullanılması ve TV programlarında katılımcı haklarının korunması. Ayrıca sürece katılan tüm tarafların süreçlerden, bunların nasıl uygulanacağından ve etkili bir soruşturma yürütmek için hangi bilgilere ihtiyaç duyabileceğinden haberdar olmasını sağlayan eğitimler geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.

Bulgular:

İçerik analizi üç tema ortaya çıkarmıştır. 1-İdari yaklaşım ve ilk müdahale, 2- Adli yaklaşımı ve suç soruşturması, 3- TV programlarının yaklaşımı. Bulgular ışığında şu söylenebilir: Pek çok kurum müdahale sürecine katılmakta, birçok farklı alandan profesyonellerin birlikte çalışması gerekmekte, ayrıca soruşturma süreçleri adım adım tanımlanmaktadır. Kayıp çocukların ilk bildiriminin alınması, kriminal bir faktör durumunda idari yaklaşımdan adli yaklaşıma geçişin nasıl olacağı, sürece dahil olan birimlerin ve profesyonellerin koordinasyonu konularında standartların belirgin olmadığı gözlemlenmiştir. TV programlarının olası tanıkları harekete geçirmedeki etkinliği (üçüncü göz) önemlidir, ancak tanıkların, mağdurların ve yakınlarının unutulma ve kimliklerinin ifşa edilmelerine karşı korunmasına ilişkin herhangi bir standart olmadığı görülmüştür.

Yöntem:

Bu araştırma nitel bir metodoloji benimsemiştir ve veriler, kayıp çocuk olguları ile ilişkili profesyoneller (n=5) ve ülkemizde yayında olan (ATV-T.S. ve Fox TV-K.Ç.) programlarının uzmanları (n=3) ile yapılan görüşmeler ve konu ile ilgili dokümanlardan toplanmış ve toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir.