ÖZET

İlaç/maddelerin trafik kazalarına etkisi bir çok yayında gösterilmiştir. Son on yılda, yol üzerinde uygulanabilen madde testleriyle ilişkili birçok gelişme meydana gelmiştir. Kötüye kullanımı olan maddelerin etkisi altındaki sürücünün saptanmasına yönelik hızlı, güvenilir ve kolay uygulanabilir yol üzeri testler, ter, idrar ve tükürük gibi alternatif matriksler üzerine odaklanmıştır. Avrupa birliği ROSITA projesi (Road Side Testing Assessment), kannabinoid, opiat, amfetamin ve türevlerinin yüksek prevalans gösterdiği birçok yasadışı maddenin, farklı biyolojik matrikslerde bulunduğunu göstermiştir.

Ege Üniversitesi ve İzmir Emniyet müdürlüğü’nün işbirliği ve Cozart firmasının katkılarıyla bu proje gerçekleştirilmiştir. Bu projenin amacı, bu yol üzeri uygulanan testin kullana-bilirliği ve uygulanabilirliği yanında polis tarafından karşılaşabilecek problemleri saptamaktır. Bu çalışmada trafik kontrol noktalarında randomize olarak seçilen 25 araç sürücüsünde solunum havasında etilalkol analizi yanında tükürükte kötüye kullanımı olan maddelerin analizi için Cozart Bioscience Ra-piscan 5’li tükürük panel testi (kannabinoid, amfetamin, kokain, opiat ve benzodiazepin) uygulanmıştır. Kişiler gönüllü onam formunu imzalayarak çalışmaya katılmışlardır. Doğrulama GC-MS’le yapılmış; oral sıvıda MDA 65 ng/mL ve MDMA 180 ng/mL olarak bulunmuştur.