ÖZ

Amaç: İşkence günümüz dünyasında hala önemini koruyan bir insan hakları ihlalidir. İstanbul Protokolü (İP), işkencenin tıbbi raporlanması konusunda ilgili alanlarda çalışan birçok uzman tarafından hazırlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen kuralcı bir belgedir. Çalışmamızda, meslek hayatında cezaevinde infaz koruma görevlisi olarak çalışması muhtemel öğrencilere İP eğitimi verilmesinin etkinliğini değerlendirmeyi amaçladık.

Yöntem: Ceza İnfaz ve Güvenlik Hizmetleri Programı ikinci sınıf öğrencilerinden gönüllü olan 29 kişiye (17 erkek, 12 kadın), İP eğitimi öncesi ve sonrasında İP’ye göre yapılandırılmış on iki ifadeyi kapsayan bir anket uygulandı. Öğrencilerden ankette yer alan ifadelere “Katılıyorum”, “Katılmıyorum” ve “Fikrim yok” şeklinde bir cevap vermeleri istendi. Verilen cevapların eğitim öncesi ve sonrası değişimleri incelendi.

Bulgular: Anketteki tüm ifadelerin İP için uygun olan cevaplarında eğitim sonrası artış olduğu ve bir ifade hariç tüm ifadelerde elde edilen değişimin istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edildi. Örneğin muayeneye güvenlik güçlerinin de eşlik etmesinin uygun olacağını düşünenlerin oranı %68,9, zorla biyolojik örnek alınabileceğini düşünenlerin oranı ise %65,5 iken eğitimden sonra bu oranlarda önemli ölçüde azalma kaydedildi.

Sonuç: İnsan hakları ihlalleri ve işkenceyle mücadelede konunun tüm muhataplarının bu konularda bilgi ve duyarlılık kazanması büyük önem taşımaktadır ve İP eğitimleri bunun için iyi bir araç olacaktır.