ÖZET
Devletin koruması altındaki yerler olan cezaevleri ve gözaltı merkezlerinde ortaya çıkan ölümlerde otopsi yapılarak detaylı bir araştırmaya gidilmesi, oluşabilecek tüm şüphelerin bertaraf edilmesi açısından önemli ve gereklidir. Bu çalışmanın amacı Adli Tıp Kurumu Trabzon Grup Başkanlığı’nda otopsileri yapılan cezaevi ve gözaltı ölümlerinde ortaya çıkabilecek iddiaların önlenmesi ve yanıtlanması için olguların ölüm nedenleri, orijinleri ve demografik özelliklerinin ortaya çıkarılması ve benzer çalışmalarla karşılaştırılması ile ulusal literatürümüze katkı sağlamaktadır.
Adli Tıp Kurumu Trabzon Grup Başkanlığı’nda 1998-2007 yılları arasında otopsileri yapılan hükümlü, tutuklu ve gözaltı ölümlerine ait raporlar ve adli tahkikat verileri retrospektif olarak incelendi. Veriler SPSS 13.0 istatistik programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikle değerlendirildi. Yıllar için karşılaştırmada tek örneklem ki-kare test kullanılmıştır. istatistiksel analizde 0.05 anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmiştir.
Toplam 36 adet cezaevi ve gözaltı ölümü bulunmaktadır. Bu olguların %97.2‘si (n:35) cezaevinde %2.8’i (n:1) gözaltında iken meydana gelmiştir. Olgularımızın %97.2’si (n:35) erkek, %2.8’i (n:1) kadındır. Ölümlerin türlerine bakıldığında %69,4’ü (n:25) doğal ölüm, %27,8’i (n:10) zorlamalı ölüm olup sadece bir olguda ölüm türü belirlenememiştir (%2,8). Zorlamalı ölümlerin %80’i (n:8) intihar, %20’si (n:2) cinayettir.
Türkiye’de cezaevi, tutuklu ve gözaltı ölümlerinde istatistiksel olarak sağlıklı veriler elde edilmesi bu tür ölümleri önleyici 1 Adli Tıp Kurumu Trabzon Grup Başkanlığı 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı 3 Adli Tıp Kurumu Ordu Şube Müdürlüğü tedbirlerin alınmasını kolaylaştıracaktır. Otopsi yapılması ölüm nedeninin belirlenmesi, orijinin saptanması ve daha sonra ortaya çıkacak iddiaların bertaraf edilmesi açısından son derece önemli ve gereklidir. Hükümlü, tutuklu ve gözaltı durumunda olan şahısların her türlü ortamda sağlık koşullarının düzeltilmesi, kısa sürede sağlık hizmetine ulaşmasının sağlanması ve kendilerine zarar verebilmelerini kolaylaştıran her türlü ortamdan uzak tutulmaları önemlidir.