Danışmanların Etik Sorumlulukları

Değerlendirmenin hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda, değerlendirmenin geçerliliğini garantiye almak adına, değerlendirme süreci ve değerlendirme işleminin etik sorumluluklar taşıdığı inkâr edilemez bir gerçektir. Danışmanların varsa, yazarlar veya çalışma konusu hakkında olması muhtemel çıkar çatışmalarını önceden belirtmeleri önem taşımaktadır. Dergi, danışmanlarından yazarların alanlarındaki görevlendirme, danışmanlık, hisse sahipliği, hizmet bedeli, patent, mesleki münasebet veya doğrudan rekabete yönelik olması muhtemel veya fiili çıkar çatışmalarını bildirmesini talep etmektedir. Danışman, yazarlar tarafından gönderilen ve özellikle finansal bir ilişki olup olmadığını ortaya koyan çıkar çatışması formlarını değerlendirmekle yükümlüdür.Yazı taslağının konusu hakkında uzman olarak değerlendirme görevi verilen danışmanın, taslağın kopyasının değerlendirme için aynı anda başka bir dergiye gönderilmesi, veri sahtekarlığı veya intihal varlığını bilmesi halinde bu durumu rapor etmesi beklenmektedir. Böyle bir durumun tespiti halinde, uygun şekilde işlem yapılabilmesi için bu görüşlerin editöre özel yorumlar kısmında iletilmesi gerekmektedir. Taslak değerlendirmesi danışmanın henüz halka açık olarak yayınlanmamış verileri görmesini sağlamakta ve bilimsel bütünlüğü sağlamak adına mutlak gizlilik büyük önem taşımaktadır. Değerlendirme sürecinin bitmesini müteakip değerlendirmeye ait eldeki tüm döküman ve dosyaların imha edilmesi esastır.
Yayın Etiği Komitesi (COPE) akademik dergilerin editörleri ve yayın etiği ile ilgilenen diğer kişilerden oluşmaktadır. COPE üyeleri için danışmanların temel olarak hangi ilkelere bağlı kalması gerektiğini izah eden Danışman Değerlendirmesi Etik Rehberi hazırlanmıştır. Bu rehber, değerlendirme sürecinin gerçekleştirilmesi sırasında uyulması gereken etik kurallara dair geniş bir içerik sunmaktadır.
Danışman Değerlendirmesi Etik Rehberi  Hangi türü (çift kör, tek kör vb.) olursa olsun danışman değerlendirmesi, bilimsel kayıtların doğruluğunun sağlanmasında önemli bir yere sahiptir. Bu süreç büyük ölçüde güvene bağlı olup, dahil olan herkesin sorumlu ve ahlaki davranmasını gerektirir. Danışmanlar değerlendirme sürecinde merkezi ve hayati bir role sahip olmasına rağmen çoğu kez hiçbir rehberlik yardımı almadan görevlendirilmekte ve etik sorumluluklarının farkında olmayabilmektedirler. Danışman Değerlendirmesi Etik Rehberi, tüm danışmanların bu süreçte uyması gereken temel ilke ve standartları belirlemektedir. Araştırmacılara yardımcı bir kılavuz, dergilere ve editörlerine danışmanlarını yönlendirmede bir kaynak, öğrenci ve araştırmacılarının eğitiminde kuruluşlar için eğitici bir kaynak olması ümit edilmektedir.
Danışmanların uymaları gereken temel ilkeler şunlardır:
• Sadece yerinde bir değerlendirme yapmak için gereken uzmanlığa sahip oldukları ve zamanında değerlendirebilecekleri yazıları incelemeyi kabul etmek
• Danışman incelemesinin gizliliğine saygı duymak ve dergi tarafından yayınlananların haricinde, inceleme süreci sırasında veya sonrasında bir yazı veya incelemesinin ayrıntılarını açıklamamak
• Danışmanlık süreci sırasında elde edilen bilgileri kendi veya başkalarının veya kuruluşların avantajları için veya başkalarını güç duruma düşürmek için kullanmamak • Olası bütün çıkar çatışmalarını beyan etmeli, bir konunun çatışma oluşturup oluşturmadığından emin olmadıklarında dergi ile iletişime geçmek
• Yaptıkları değerlendirmelerin yazının kaynağı, uyruğu, dini veya politik inançlar, yazarların cinsiyet veya diğer özellikleri ile ticari mülahazalardan etkilenmesine izin vermemek
• İncelemelerinde objektif ve yapıcı olmak, hasımâne veya kışkırtıcı davranmaktan ve hakaret içeren veya küçümseyici kişisel yorumlar yapmaktan kaçınmak • Danışman değerlendirme işleminin büyük ölçüde çift taraflı bir çaba olduğunu ve gözden geçirme konusundaki üstüne düşen payı dürüst biçimde ve zamanında yapmayı taahhüt etmek
• Dergiye güvenilir ve uzmanlık alanını tam olarak yansıtan kişisel ve mesleki bilgiler sunmak
• İnceleme sürecinde bir başkasının kimliğine bürünmenin ciddi bir suiistimal olarak kabul edildiğini idrak etmek