Postmortem Hesaplanan ISS ve NISS Puanı Önlenebilir Ölümlere İşaret Edebilir mi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2010151700Anahtar Kelimeler:
önlenebilir ölüm- otopsi- travma skoru- iss- nissÖz
Travmalı hastalarm değerlendirilebilmesi için birçok fizyolojik ve anatomik skor sistemleri geliştirilmiştir. Anatomik skor sistemleri arasında en sık kullanılan Abreviated Injury Scale (AIS) ve onun türevleri ile Injury Severity Score (ISS)’dur. ISS, 1997’de Osler ve ark. tarafından New Injury Severity Score (NISS) olarak modifiye edilmiştir. Bu çalışmada, travma nedeniyle ölen ve otopsileri yapılan olguların ISS ve NISS puanlarına göre değerlendirilmeleri amaçlanmıştır. Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Ana-bilim Dalında 2001-2007 yılları arasında travmatik sebeplerle ölen ve otopsileri yapılan 157 olgunun, retrospektif olarak değerlendirilip yaralarının AIS puanları ışığında ISS ve NISS hesaplamaları yapılmıştır. Olguların %67,5’inde penetran yaralanma, %32,5’inde künt yaralanma mevcuttur. Hem ISS hem de NISS puanı 14 ve altında olan olgu sayısı 12’dir (%7,6). Penetran yaralanmak grupta hem ISS hem de NISS puanı 75 olan olgu sayısı künt yaralanmak gruba göre istatistiksel olarak daha fazla iken, künt yaralanmak grupta ISS ve NISS puanı küçük olmasına rağmen ölümle sonuçlanan olgu sayısı penetran yaralanmak olgulara göre istatistiksel olarak daha fazla bulunmuştur. ISS puanı 50’den küçük olan olgularda baş-boyun ve göğüs bölgelerinde çoklu yara oranı, ISS puanı 50’den büyük olgulara göre daha fazla bulunmuştur. 157 olgunun 29’unda (%18,5) NISS değerinin ISS değerine göre daha yüksek grupta yer aldığı görülmüştür. Kişinin ölümünde fizyolojik mekanizmaların rolü olup anatomik olarak bunların gösterilemediği künt travmalı olgular ile aynı vücut bölgesinde çoklu yaralanması olan ve hastanede bir süre yatarak tedavi görüp enfeksiyon vb. komplikasyonların gelişme ihtimali olan olgularda, ISS ve NISS’nin önlenebilir ölümleri belirlemede yetersiz kaldığı düşünülmektedir. Ayrıca, adli nitelikli ölümlerde, yaralanma saati, yaralanma ile ölüm arasmda geçen süreç, olay yerinde ölmeyen ve hastanede ölen olgularm ne kadar sürede ilk yardım ve hastaneye ulaştırıldığının çok net olarak bilinememesi de bu tür çalışmaların güvenirliğini etkileyen hususlardır.
Anahtar kelimeler: Önlenebilir ölüm, otopsi, travma skoru, ISS, NISS
İndirmeler
Kaynaklar
lau PT, Ong CL, Chan ST. Preventable trauma deaths in Singapore. Aust N Z J Surg 1998;68:820-5. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1445-2197.1998.tb04695.x
İnce H, İnce N, Taviloğlu K, Güloğlu R. Travma skorla- masına farklı yaklaşım. Turkish Journal of Trauma 2006;12(3) : 195-200
Riddick L, Long WB, Copes WS, Dove DM, Sacco WJ. Automated coding of injuries from autopsy reports. Am J Forensic Med Pathol 1998;19:269-74. DOI: https://doi.org/10.1097/00000433-199809000-00015
Rautji R, Bhardwaj DN, Doğra TD. The abbreviated injury scale and its correlation with preventable travmatic ac- cidendal deaths. Med. Sei Law 2006;468(2): 157-65
Champion HR, Copes WS, Sacco WJ. A new characterization of injury severity. J Trauma 1990;30:539-546 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-199005000-00003
Günay Y. Travma skorlaması ve adli tıp. Adli Tıp Bülteni 1999;4:65-73.
Copes WS, Lawnick M, Champion HR, Sacco WJ. A comparison of Abbreviated Injury Scale 1980 and 1985 versions. J Trauma 1988;28:78-86 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-198801000-00011
Osler T, Baker SP, Long W. A modification of the injury severity score that both improves accurasy and simplifies scoring. J Trauma 1997 December; 43(6):922-926. DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-199712000-00009
Friedman Z, Kugel C, Hiss J, Marganit B, Stein M, Shapi- ra SC. The abbreviated Injury Scale. A valuable tool for forensic documentation of trauma. Am J Forensic Med Pathol 1996;17:233-8 DOI: https://doi.org/10.1097/00000433-199609000-00011
Baker SP, O’Neill B. The injury severity score: an update. J Trauma 1976;16:882-5 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-197611000-00006
Copes WS, Champion HR, Sacco WJ, et al. Progress in characterizing anatomic injury. J Trauma 1990;30:1200-7 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-199010000-00003
Association fort he Advancement of Automotive medicine, the Abbreviated Injury Scale 1990 revision. Update 98, Des Planes, IL, 1998.
Ashour A, Cameron P, Bernard S, Fitzgerald M, Smith K, Walker T. Could bystander first-aid prevent trauma deaths at the scene of injury? Trauma 2007; 19:163-68 DOI: https://doi.org/10.1111/j.1742-6723.2007.00948.x
Ostrom M, Bjornstig U, Naslund K, Eriksson A. Pedal cycling fatalities in northern Sweden. Int J Epidemiol 1993;22:483-8 DOI: https://doi.org/10.1093/ije/22.3.483
Özen HC, Adli Tıp, Taş Matbaası, İstanbul, 1983;83-84
Denton JS, Kalelkar MB, Homicidal commotio cordis in two children, J Forensic Sei 2000;45/3:734-735. DOI: https://doi.org/10.1520/JFS14760J
Rahim V, Angelo M, Ran D. G. Cardiac concussion, Can J Emerg Med 2004;6(6):428-30
Mark S. Link, mechanically induced sudden death in chest wall impact. Progrès in Biophysics& Moleculer Biology 2003;82:175-86 DOI: https://doi.org/10.1016/S0079-6107(03)00014-2
Crown LA, Hawkins W. Commotio cordis: clinical implications of blunt cardiac trauma. 1997;55(7): 2467-70
Michalodimitrakis EN, Tsatsakis AM. Vehikular accidents and cardiac concussion-A traumatic connection. American Journal of Frensic Medicine and Pathology1997;18(3):282-4 DOI: https://doi.org/10.1097/00000433-199709000-00010
Moore EE, Malangoni MA, Cogbill TH, Shackford SR, Champion HR, Jurkovich GJ, et al. Organ injury scaling. IV: Thoracic vascular, lung, cardiac and diaphragm. J Trauma 1994;36:299-300 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-199403000-00002
Kaufmann CR, Maier RV, Kaufmann EJ, Rivara FP, Carrico CJ. Validity of applying adult TRISS analysis to injured children. J Trauma 1991;31:691-8 DOI: https://doi.org/10.1097/00005373-199105000-00014
Aşırdizer M, İşler H, Yavuz MS. Commotio cordis and medico-legal evaluation. Jurnal of Forensic Medicine 2001;15(2):74-8
Özdemir Ç, Balseven A, Bilge Y Kommosyo kordise bağlı ölümler Sted Dergisi 2001;10(11):427
Aydın ŞA, Bulut M, Özgüç H, Ercan İ, Türkmen N, Eren B, Esen M. Travma ve yaralanma şiddeti ölçeği’nde, yaralanma şiddeti ölçeği’nin yerini yeni yaralanma şiddeti ölçeği alabilir mi? Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi 2008; 14(4):308-312
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
