Adli Psikiyatrik Gerekçelere Dayanan Yargıtay Bozma Kararlarının Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1658Anahtar Kelimeler:
Adli Psikiyatri- Cezai Ehliyet- YargıtayÖz
Amaç: Bu çalışmada, adli psikiyatrik gerekçelere dayanan Yargıtay bozma kararları incelenerek adalet mekanizmasının adli psikiyatrik olgularda bilirkişiden ne beklendiğine yönelik bilgi edinmek ve literatüre katkıda bulunmak amaçlandı.
Yöntem: Yargıtay Karar Arama internet adresi kullanılarak 15.05.2022-30.05.2022 tarihlerinde “Adli Tıp” ve “Bozma” anahtar kelimeleri ile arama yapıldı. 01.01.2021-31.12.2021 tarihleri arasında verilmiş olan ve adli tıbbi hususları ilgilendiren 2833 adet Yargıtay bozma kararı analiz edildi. İlgili parametreler açısından paylaşılan verilerin yetersiz olması nedeni ile Yargıtay hukuk daireleri tarafından değerlendirilen dosyalar dışlandı. Geriye kalan Yargıtay Ceza Daireleri ve Ceza Genel Kurulu tarafından incelenmiş 1986 dosyaya dair karar içinden adli psikiyatrik bir hususun bozmaya gerekçe gösterildiği 280 bozma kararı çalışmaya alındı.
Bulgular: 2021 yılında Yargıtay’ın incelediği 1986 ceza dosyasının %14’ünde (n=280) hukuki bozma nedenlerinden en az birisinin adli psikiyatrik bir husus olduğu görüldü. İki yüz seksen dosya incelendiğinde ise, ilk sırada 207 dosya ile Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 32. Maddesi kapsamında olan bozmalar olduğu saptandı. TCK 32 kapsamında bozma kararı verilen dosyalar incelendiğinde; en sık neden olarak (%60,8; n=126 dosya) herhangi bir rapor düzenlenmemiş olması belirlendi. Bu durum, yargılama sürecinde bazı kişilerin akıl hastalıklarının gözden kaçabildiğini göstermektedir. Ayrıca Yargıtay’ın bozma kararına sebebiyet vermiş bir diğer husus ise başka bir dava konusu suça yönelik alınmış bilirkişi raporları ile farklı suçlar için hüküm kurulmuş olmasıdır.
Sonuç: Yargıtay’ın bu konularda beklediği standartları belli aralıklarla taramak yargı sürecinin daha sağlıklı ilerlemesini sağlayacaktır. Yetersiz bilirkişi raporları ve raporlar arası çelişkiler de verilen hükümlerin bozulmasına neden olmuştur. Yargıtay’ın bu konularda beklediği standartları belli aralıklarla taramak yargı sürecinin daha sağlıklı ilerlemesini sağlayacaktır.
İndirmeler
Kaynaklar
Muharrem, Ö. Z. E. N. "Türk Ceza Muhakemesinde İstinaf." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 65.4 (2016): 2331-2388. DOI: https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001864
Tuğsavul, Melis Taşpolat. "İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar." TBB Dergisi 134 (2018): 313-354.
Aydin, Asli. Adli psikiyatri olgularının retrospektif değerlendirilmesine dair bir çalışma. Master's Thesis.. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. (2017) (https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/73557)
Aydın, Arş Gör Dr Sare, et al. "Adli Psikiyatri Raporlarının Değerlendirilmesinde Multidisipliner Yaklaşım." Adli Tıp Bülteni (2021): 101. DOI: 10.17986/blm.1416 DOI: https://doi.org/10.17986/blm.1416
Güzel, S. Et Al. 2001. Adli Tıp Kurumu 4. İhtisas Kurulu ile Gözlem İhtisas Dairesi raporları arasında çelişki bulunan ve Genel Kurul’ da görüşülen olguların irdelenmesi. Klinik Adli Tıp , vol.1, no.2 , 51-58. DOI: https://doi.org/10.17986/blm.200271468
Karbeyaz, Kenan, et al. "Cinsel suç mağdurlarının ruh sağlığı hakkında düzenlenen adli psikiyatrik raporlar ve bilirkişilik kurumları arası uzlaşma sorunu." Türk Psikiyatri Dergisi 23.4 (2012): 255-63.
Way BB, Sawyer DA, Lilly SN, Moffitt C, Stapholz BJ. Characteristics of inmates who received a diagnosis of serious mental illness upon entry to New York State prison. Psychiatr Serv. 2008 Nov;59(11):1335-7. doi: 10.1176/ps.2008.59.11.1335. DOI: https://doi.org/10.1176/ps.2008.59.11.1335
Steadman, H. J., Osher, F. C., Robbins, P. C., Case, B., & Samuels, S. (2009). Prevalence of serious mental illness among jail inmates. Psychiatric Services, 60, 761–765. doi:10.1176/ps.2009.60.6.761. DOI: https://doi.org/10.1176/ps.2009.60.6.761
Çetin, M., et al. Acemi Erlerin Yaşam Koşullarından Memnuniyetini Belirleyen Faktörlerin İncelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, (2003). 14(2), 125-133.
Balikçi, A., Balibey, H. Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tanısı Konulan Askerlerde Kendine Kazar Verme Davranışı, Disosiyatif Yaşantılar ve Başa Çıkma Tutumları. Anatolian Journal of Clinical Investigation, (2012). 6(1).
Karaburun, G. (2017). Karar Örnekleriyle Yargıtay’ın Bilirkişiliğe Bakışı ve Bilirkişiliğin Sorunları. Adli Tıp Bülteni, 22(3), 200-7. doi: 10.17986/blm.2017333478 DOI: https://doi.org/10.17986/blm.2017333478
KORKMAZ, Mustafa, et al. Cinsel saldırı sonrası adli tıp bölümüne başvuran olguların beden ve ruh sağlıklarının değerlendirilmesi. Dicle Tıp Dergisi, 2014, 41.4: 656-661. https://doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2014.04.0494 DOI: https://doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2014.04.0494
Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y ve ark. (2009) Yeni Türk Ceza Kanunu sonrası değerlendirilen cinsel suç olguları; Eskişehir deneyimi. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi, 6(1) 9: 1–8
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Adli Tıp Bülteni
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
