COVID-19 Pandemisinde Üniversite Öğrencilerinin SiberGüvenlik Farkındalıkları ile Siber Zorbalık ve SiberMağduriyet Düzeylerinin Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1577Anahtar Kelimeler:
Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Üniversite Öğrencileri, Siber Güvenlik, Siber Mağduriyet, Siber ZorbalıkÖz
Amaç: Gençlerin siber zorbalık/mağduriyet ile mücadele edebilmeleri için siber zorbalık kavramını tanımaları, başa çıkma becerilerini kazanmaları önemlidir. Bu çalışmanın amacı COVID-19 pandemisi sürecinde üniversite öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeyleri ile siber güvenlik farkındalıklarının belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Meslek Yüksekokulları öğrencileri oluşturmaktadır. Online ortamda hazırlanan anket formları 823 öğrenci tarafından cevaplanmıştır. Anket formu; sosyodemografik verileri içeren kişisel veri formu, siber güvenlik farkındalıkları ile bilgi iletişim araçlarına sahip olma ve kullanım özellikleri hakkındaki bilgi düzeyini ölçmeye yarayan soruları ve Siber Zorbalık Ölçeği (SZÖ) ve Siber Mağduriyet Ölçeği (SMÖ)’ni içermektedir. Verilerin analizinde Mann Whitney-U testi, Kruskal Wallis testi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin %3.2’si (n:26) siber zorbalık yaptığını, %35.1’i (n:289) siber mağduriyete uğradığını bildirdi. Siber zorbalık ve mağduriyet ölçek puanı median değerleri sırasıyla; 1,5 (min:0-max:14) ve 9 (min:0-max:30) saptandı. Siber Mağduriyet Ölçeği puanı 22 yaş üzeri olanlarda, kız öğrencilerde, on-line dersler dışında günlük internet kullanım süresi 5 saatin üzerinde olanlarda ve son bir yıl içinde sigara/alkol kullanım miktarını artıran öğrencilerde daha yüksek bulundu (p<0.05). Siber Zorbalık Ölçeği puanı ile öğrencilerin bazı özellikleri arasında anlamlı istatistiksel bir fark bulunamadı (p>0.05).
Sonuç: Öğrenciler arasında siber zorbalık yapma sıklığı ve ölçek puanı çok düşük saptanırken, her 10 öğrenciden üçünün siber mağduriyet yaşadığı ve ölçek puanının çok yüksek olmadığı bulunmuştur. Bunun yanında siber mağduriyete maruz kalan risk gruplarının belirlenmesi bölgesel düzeyde ileriye yönelik müdahale programlarının geliştirilmesi ve önlemlerin alınması açısından önemlidir.
İndirmeler
Kaynaklar
Dubey MJ, Ghosh R, Chatterjee S, Biswas P, Chatterjee S, Dubey S. COVID-19 and addiction. Diabetes Metab Syndr Clin Res Rev. 2020 Sep 1;14(5):817–23. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2020.06.008 DOI: https://doi.org/10.1016/j.dsx.2020.06.008
Gökler ME, Turan Ş. COVID-19 Pandemisi Sürecinde Teknoloji Kullanımı Önerileri. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi. 2020 ;5:108–14. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.767526 DOI: https://doi.org/10.35232/estudamhsd.767526
Tolga Arıcak O, Tanrikulu T, Kinay H. Siber Mağduriyet Ölçeği’nin İlk Psikometrik Bulguları. Vol. 11, Mediterranean J of Edu. Research. 2012;11:1-6.
Aslan T. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kaygılarının sosyal medya bağımlılıklarını yordayıcı rolünün incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2020
Statista (Internet). Media usage during COVID-19 by country Statista. 2020 (cited 2021 Jun 18). Available from: https://www.statista.com/statistics/1106498/home-media-consumption-coronavirus-worldwide-by-country/
Arıcak OT. Siber zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi. 2011;2(6):10–2.
Arıcak OT. Psychiatric Symptomatology as a Predictor of Cyberbullying among University Students. Vol. 34, Eurasian J of Edu. Research. 2009;34(9):167-184.
Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Saribeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N. & Memmedov C. Cyberbullying Among Turkish Adolescents. CyberPsychology Behav. 2008;11(3):253–61. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0016 DOI: https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0016
Erdur-Baker Ö. Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools. New Media Soc. 2010;12(1):109–25.https://doi.org/10.1177/1461444809341260 DOI: https://doi.org/10.1177/1461444809341260
Schneider SK, O’donnell L, Stueve A, Coulter RWS. Cyberbullying, school bullying, and psychological distress: A regional census of high school students. Am J Public Health. 2012;102(1):171–7. https://doi.org/10.2105/AJPH.2011.300308 DOI: https://doi.org/10.2105/AJPH.2011.300308
Davis RA. Cognitive-behavioral model of pathological Internet use. Comput Human Behav. 2001;17(2):187–95. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(00)00041-8 DOI: https://doi.org/10.1016/S0747-5632(00)00041-8
Yang SC, Tung CJ. Comparison of Internet addicts and non-addicts in Taiwanese high school. Comput Human Behav. 2007;23(1):79–96. https://doi.org/10.1016/j.chb.2004.03.037 DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2004.03.037
Eroğlu Y. Ergenlerde Siber Zorbalık Ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model Önerisi (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi; 2014.
Huang YY, Chou C. An analysis of multiple factors of cyberbullying among junior high school students in Taiwan. Comput Human Behav. 2010 Nov 1;26(6):1581–90. https://doi.org/10.1016/j.chb.2010.06.005 DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2010.06.005
Pereira F, Spitzberg BH, Matos M. Cyber-harassment victimization in Portugal: Prevalence, fear and help-seeking among adolescents. Comput Human Behav. 2016 Sep 1;62:136–46. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.039 DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.039
Rader E, Wash R. Identifying patterns in informal sources of security information n.d. https://doi.org/10.1093/cybsec/tyv008. DOI: https://doi.org/10.1093/cybsec/tyv008
Lam LT, Li Y. The validation of the E-Victimisation Scale (E-VS) and the E-Bullying Scale (E-BS) for adolescents. Comput Human Behav. 2013 Jan 1;29(1):3–7. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.06.021 DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.06.021
Gençdoğan B, Çikrıkci Ö. E- Zorbalık Ölçeği ve E-Mağduriyet Ölçeğinin Türkçe Formlarının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 2014;11(1):359–73.
Ebru Çetin, Nergis Cantürk RD. E-Zorbalık Ölçeği ve E-Mağduriyet Ölçeği: Ankara Üniversitesi Sigara Bağımlısı Öğrencilerinde Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Adli Tıp Bülteni. 2019;24(2):115–21. doi 10.17986/ blm.2019252290 DOI: https://doi.org/10.17986/blm.2019252290
Ayas T. Exploring the Teachers’ Cyber Bullying Perception in terms of Various Variables. International Online J of Edu. Sciences.2011;3(2):619-640
Sun Y, Li Y, Bao Y, Meng S, Sun Y, Schumann G, et al. Brief Report: Increased Addictive Internet and Substance Use Behavior During the COVID-19 Pandemic in China. Am J Addict. 2020 Jul 1;29(4):268–70. https://doi.org/10.1111/ajad.13066 DOI: https://doi.org/10.1111/ajad.13066
Hinduja, S., & Patchin JW. Bullying beyond the schoolyard: Preventing and responding to cyberbullying. Corwin Press. 2014;
Kokkinos CM, Antoniadou N, Markos A. Cyber-bullying: An investigation of the psychological profile of university student participants. J of Applied Development Psychol. 2014;35(3):204-214. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2014.04.001 DOI: https://doi.org/10.1016/j.appdev.2014.04.001
Balakrishnan V. Cyberbullying among young adults in Malaysia: The roles of gender, age and Internet frequency. Comput Human Behav. 2015;46:149–57. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.01.021 DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.01.021
Livingstone, S., Haddon, L. & Gorzig A. Children, Risk and Safety on the Internet: Research and Policy Challenges in Comparative Perspective. Bristol Policy Press. 2012. DOI: https://doi.org/10.1332/policypress/9781847428837.001.0001
Nartgun ŞS, Uylas SD, Yerlikaya S. Analyzing The Relationship Between Cyberbullying Sensibility and Cyber Victimization Levels of High School Students. Int J Educ Res Rev. 2016;1(2):1-1. https://doi.org/10.24331/ijere.309961 DOI: https://doi.org/10.24331/ijere.309961
Çömlekçi MF, Başol O. Gençlerin Sosyal Medya Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sos Bilim Derg. 2019;17(4):173–88.https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652 DOI: https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652
Myers CA, Cowie H. Cyberbullying across the lifespan of education: Issues and interventions from school to university. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(7):1217. https://doi.org/10.3390/ijerph16071217 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph16071217
Arafa AE, Senosy SA. Pattern and correlates of cyberbullying victimization among Egyptian university students in beni-suef, Egypt. J Egypt Public Health Assoc. 2017;92(2):107-15. DOI: 10.21608/EPX.2018.8948 DOI: https://doi.org/10.21608/EPX.2018.8948
Akbaba S, Eroğlu Y. İlköğretim Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Mağduriyetin Yordayıcıları .Uludağ Üniversitesi Eğt. Fakültesi Dergisi. 2013;26(1):105-122
Guo S. A meta-analysis of the predictors of cyberbullying perpetration and victimization. Psychol Sch. 2016;53(4):432–53. https://doi.org/10.1002/pits.21914 DOI: https://doi.org/10.1002/pits.21914
Wolak J, Mitchell KJ, Finkelhor D. Does Online Harassment Constitute Bullying? An Exploration of Online Harassment by Known Peers and Online-Only Contacts. J Adolesc Heal. 2007;41(6):51-58. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.019 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.019
Sabır E. Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyetin Sosyal Uyuma ve Bazı Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. PAU J Educ. 2020;49:190–222. doi: 10.9779/pauefd.559831 DOI: https://doi.org/10.9779/pauefd.559831
Kağan M, Ciminli A. Ergenlerde Sanal Zorbalık ve Mağduriyetin Cinsiyet, Sınıf, Okul Değişkenleri ve Kişilik Özellikleriyle İlişkisinin İncelenmesi. Online J of Technology Addiction & Cyberbullying. 2016;3(2):14-34 DOI: https://doi.org/10.17556/jef.66842
Akcan G. The Investigation of Predictors of Cyberbullying and Cyber Victimization in University Students. Foresic Res Criminol Int J. 2017 May 2;4(5). DOI: https://doi.org/10.15406/frcij.2017.04.00128
Topçu Ç, Erdur-Baker Ö, Çapa-Aydin Y. Examination of cyberbullying experiences among Turkish students from different school types. Cyberpsychology Behav. 2008;11(6):643–8. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0161 DOI: https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0161
Williams KR, Guerra NG. Prevalence and Predictors of Internet Bullying. J Adolesc Heal. 2007 Dec 1;41(6):14-21. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.018 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.018
Ybarra ML, Mitchell KJ. Online aggressor/targets, aggressors, and targets: A comparison of associated youth characteristics. J Child Psychol Psychiatry Allied Discip.2004;45(7):1308–16. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00328.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00328.x
Dursun S, Gökçe A, Aytaç S. Cyber Bullyıng: A Research on Unıversıty Students. Int J Soc Inq.2020;2(2020):465–85.https://orcid.org/0000-0002-8597-3340. DOI: https://doi.org/10.37093/ijsi.837694
Parris L, Varjas K, Meyers J, Cutts H. High School Students’ Perceptions of Coping With Cyberbullying. Youth Soc. 2012;44(2):284–306. doi.org/10.1177/0044118X11398881 DOI: https://doi.org/10.1177/0044118X11398881
Parris L, Varjas K, Meyers J. “The internet is a mask”: High school students’ suggestions for preventing cyberbullying. West J Emerg Med. 2014;15(5):587–92. doi: 10.5811/westjem.2014.4.20725 DOI: https://doi.org/10.5811/westjem.2014.4.20725
Burnukara P. İlk ve Orta Ergenlikte Geleneksel ve Sanal Akran Zorbalığına İlişkin Betimsel Bir İnceleme (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi; 2009.
Şimşek N, Şahin D, Evli M. Internet Addiction, Cyberbullying, and Victimization Relationship in Adolescents: A Sample from Turkey. J Addict Nurs. 2019;30(3):201-210. doi: 10.1097/JAN.0000000000000296 DOI: https://doi.org/10.1097/JAN.0000000000000296
Eroğlu Y, Aktepe E, Akbaba S, Işik A, Özkorumak E. Siber zorbalik ve maʇduriyetin yaygınlığının ve risk faktörlerinin ̄ncelenmesi. Egt. ve Bilim. 2015;40(177):93–107. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.3698 DOI: https://doi.org/10.15390/EB.2015.3698
Wu XS, Zhang ZH, Zhao F, Wang WJ, Li YF, Bi L, et al. Prevalence of Internet addiction and its association with social support and other related factors among adolescents in China. J Adolesc. 2016;52:103–11. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.07.012 DOI: https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.07.012
Altundağ Y. Lise Öğrencilerinde Sanal Zorbalık ve Problemli İnternet Kullanımı İlişkisi. Online J Technol Addict Cyberbullying. 2016;3(1):27–43.
Ünver H, Koç Z. Siber Zorbalık ile Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli İnternet Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türk Eğt. Bilimleri Dergisi. 2017;15(2):117-140
Li Q. Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimisation. Australas J Educ Technol. 2007;23(4):435–54. https://doi.org/10.14742/ajet.1245 DOI: https://doi.org/10.14742/ajet.1245
Akca E, Sayımer I, Başak B, Sali J. Okulda Siber Zorbalığın Nedenleri, Türleri Ve Medya Okuryazarlığı Eğitiminin Önleyici Çalışmalardaki Yeri. Elektron Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Der. 2014;2(2):17–30
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Adli Tıp Bülteni
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
