Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2018345602Anahtar Kelimeler:
edebiyat- adli bilimler- polisiye- suçÖz
Dil ile söylem bir bütündür; edebi eserler yolu ile söylemin bir parçasını oluşturan ve tarihsel, sosyal, psikolojik birçok olgu hakkında bilgi veren edebiyat, Dilbilim dışındaki bilim dalları tarafından da incelenmektedir; multidisipliner bir özelliğe sahip olan Adli Bilimler de bu bilim dallarından biridir. Polisiye, edebiyatın bir parçasını oluşturduğundan, bu parçanın Adli Bilimler ile ilişkisi kaçınılmaz derecede ön plandadır. Zira insanoğlunun ortaya çıkışından itibaren, suç olgusu insanlığın yaşantısında yer tutmakta, bu durum edebi eserlerde de kendini göstermektedir. Suç-suçlu-araştırmacı üçgeninin oluşturduğu polisiye, böylesi bir dünyada Adli Bilimler’in yararlandığı bir kaynak mahiyetindedir. Bu çalışma, polisiyenin Türk ve dünya edebiyatındaki konumunu değerlendirerek, polisiyenin gelişim evrelerini incelemek için gerçekleştirilmiştir.
Çalışma kapsamında literatür taraması yapılmış, polisiyenin gelişim evrelerinin Türk ve dünya edebiyatındaki izi sürülmüştür. Bu bağlamda nitel bir çalışma hazırlanmış ve Türk ve dünya edebiyatında hüküm süren polisiye kültürünün en önemli ve canlı eserleri, kronolojik bir şemada toparlanmıştır.
İnceleme sonucunda, polisiyenin doğuşunun polis gücünün etkisi ile geçekleştiği, tarihe adını yazdırmış polis ve dedektiflerin günümüzde hâlâ gizemini koruyan edebi eserlere ışık tuttuğu bilgisine ulaşılmıştır.
İndirmeler
Kaynaklar
Şahin S. Cinai Meseleler: Osmanlı-Türk Polisiye Edebiyatında Biçim ve İdeoloji (1884-1928), İletişim Yayınları, İstanbul. 2017; 9-30.
Mızıkyan A. Crime, Detection, and the Restoration of Order: A Study in Wilkie Collins’s The Moonstone, Litera: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Dergisi, No: 16, İstanbul, 2004;105.
Poe EA. The Murders in the Rue Morgue, Vintage Classics, London, 2009; 3-35.
Bayram EG. Türkiye’de Polisiye Roman: Osman Aysu Romanları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2004; 18.
Terrill RJ. World Criminal Justice Systems: A Survey (Seventh Edition), Anderson Publishing, New Jersey, 2009; 9-119.
O’ Brien JF. The Scientific Sherlock Holmes: Cracking The Case With Science and Forensics, Oxford University Press, 2012; 6-12. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199794966.003.0011
Gendrot SB. The Social Control of Cities: A Comparative Perspective, Blackwell Publishers, The United Kingdom, 2000; 28-64.
Monkkonen EH. Police in Urban America: 1860 - 1920, The Press Syndicate of The University of Cambridge, The United Kingdom, xiii.1981. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511572449
Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil). (2009). Yeni Yaşam Yayınları, 4: 8.
Sophocles. Antigone, Oedipus The King & Electra. Hall E., editor. Oxford University Press, ix.1994.
Shakespeare W. Titus Andronicus. Wilson JD, editor. Cambridge University Press, 2009; New York. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511704413
Honan P. Shakespeare: A Life, Oxford University Press, USA, 1998; 59-60. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198117926.003.0005
Worthington H. From The Newgate Calendar to Sherlock Holmes. Rzepka, C. J., Horsley, L. editors. A Companion to Crime Fiction, Wiley-Blackwell Publishing, The United Kingdom, 2010;11-27. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444317916.ch1
The Newgate Calendar. Danachair D, editor. The Newgate Calendar, The Ex- classics Project, 2009;10.
Harrington W. Which The Justice, Which The Thief, Bobbs - Merrill, 1963; 827-837.
Morton J. The First Detective: The Life and Revolutionary Times of Vidocq: Criminal, Spy and Private Eye, Ebury Press, Great Britain, 2004;2.
Panek LL. An Introduction to The Detective Story, Bowling Green State University Popular Press, Ohio, 1987; 8.
Bandy WT. (1964). Who Was Monsieur Dupin?. Modern Language Association, 1964; 79; 509-510. DOI: https://doi.org/10.2307/460757
Çelik E. Batı Edebiyatında Polisiye Romanın Gelişimi Sürecinde Düşünsel ve Sosyal Etkiler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 2015; 6-8.
Rowland S. From Agatha Christie to Ruth Rendell: British Women Writers in Detective and Crime Fiction, Palgrave Macmillian UK, 2001; 60-64. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230598782
Grossvogel DI. Death Defferred: The Long Life, Splendid Afterlife and Mysterious Working of Agatha Christie. Bens- tock B., editör. Essays On Detective Fiction, The Macmilli- an Press,1983; 1-17. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-17313-6_1
Bargainnier EF. The Gentle Art of Murder: The Detective Fiction of Agatha Christie, Bowling Green University Popular Press, Ohio, 1980; 6-9.
Van Dine SS. Twenty Rules for Writing Detective Stories, OMNIBUS, Philo Vance Investigates, 1928; 985-989.
Üyepazarcı E. Türkiye’de Polisiye Romanın İlk Dönemi: 1883-1928, 221B Polisiye Dergisi, İstanbul, 2017; 28-30.
Tanör B. Anayasal Gelişmelere Toplu Bir Bakış. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 10-23.
Kılıçbay MA. Osmanlı Aydını. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul,1985; 55-56.
Koloğlu O. Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 68-84.
Akbulut U. Osmanlı Basın Tarihine Bir Katkı: Gazetelerin Yayınlanma Amaçları Üzerine (1831-1876). Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, Volume 8/5 Spring, Ankara, 2013; 37-40. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.4914
Kudret C. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 392-393.
Akyüz K. Modern Türk Edebiyatı’nın Ana Çizgileri (18601923), İnkılap Yayınevi, 1965; 69-70.
Uğur V. 1980 Sonrası Türkiye’de Popüler Roman. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Adana, 2012; 420-428.
Midhat Efendi, A. Esrârı Cinâyât, Türk Dil Kurumu Yayınları; 2000
Okay O. Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İhsanoğlu, E., editör. Osmanlı Medeniyeti Tarihi 1. Cilt, Feza Gazetecilik A. Ş., İstanbul, 1999; 82.
Şahbenderoğlu İ. On Dokuzuncu Yüzyıl Okuruna Sunulan Âsâyiş - Bahş Bir Roman: Esrâr-ı Cinâyât. Journal of Language and Literature Studies, 2013; (08); 10.
Canatak AM. Postmodern Polisiye Roman Ve Pınar Kür’ün Bir Cinayet Romanı, A.Ü. Türkiye Araştırmaları Enstitü Dergisi, Erzurum, 2013; 226.
Öztuna Y. II. Abdülhamid: Zamanı Ve Şahsiyeti, Ötüken Yayınları, 2008;17-25.
Kutlu AT. Kurtlar Sofrası: II. Abdülhamid, Nokta Kitap, İstanbul, 2016;15-16.
Haslip J. The Sultan: The Life of Abdul Hamid II, London: Weidenfeld and Nicolson, 1973; 10-31.
Danişmend İH. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi Cilt 1, Türkiye Yayınevi, 1947; 1557-1566.
Bozdağ İ. Sultan Abdülhamid’in Hatıra Defteri, Truva Yayınları, İstanbul, 2009;24.
Anameriç H. Sultan II. Abdülhamid Döneminde Kütüphane Kurumu Anlayışının Değişimi. Sultan II. Abdülhamid Sempozyumu: Sosyo - Kültürel Hayat - Sanat - Basın Bildiriler, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014;103-111.
Ayvazoğlu B. ‘Üdebânın Hakikî ve Müşfik Dostu’ Sultan II. Abdülhamid’in Edebiyat ve Edebiyatçılarla İlişkileri. Gün, F., Erbay, H. İ., editörler. Sultan II. Abdülhamid Han ve Dönemi, TBMM Basımevi, 2017; 259-261.
Esen N. Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012; 6-29.
Uslu MF. (2015). Armenian Literary Studies In Turkey And New Prospects, New Perspectives On Turkey, 2015;53;195. DOI: https://doi.org/10.1017/npt.2015.36
Türk H. Bir Servet-i Fünûn Yazarı: Yeni Zelanda Fikri ve Anadolu’ya Avdet. Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Ankara, Volume 9/3, 2014;1500-1501. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6108
Karabulut M. Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin’in Şiirlerinde Melankoli, Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish and Turkic, Volume 10/2, Ankara, 2015;510-511. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.7687
Üyepazarcı E. Polisiye Romanın Türkiye’deki Öyküsü (1929 - 1990), 221B Polisiye Dergisi, İstanbul, 2017; 36.
Sagaster B. Detectives “alaturka”: Crime Fiction in Turkey. K.M., editor. Intercultural Aspects in and around Turkic Literatures, 2006;139.
Uğur V. 1980 Sonrası Türk Edebiyatında Popüler Roman, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009;166.
Bayram EG. Osman Aysu Polisiyeleri, İletişim. 2005; 224-231.
Ilıcak NG, Başoğlu N. Investigation of Values in Ahmet Ümit’s Tale Books. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 2018; 90-91.
Gezer H. Türk Edebiyatında Polisiye Roman ve Ahmet Ümit’in Polisiye Roman Kurguları, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2006; 56-57.
Hatman A. Son Teşebbüs: Siyasi Cinai Gastro, Esen Kitap, 2015; İstanbul
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
