Üniversite Öğrencilerinde Risk Alma Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2016323751Anahtar Kelimeler:
riskli davranışlar- genç- üniversiteÖz
Amaç: Sağlık açısından riskli davranışlar genellikle adolesan dönemde edinilmekte, sonuçları erişkin döneme yansıyarak, bu dönemde mortalite ve morbidite oranlarında önemli artışlara neden olmaktadır. Bu araştırmada, üniversiteye devam eden gençlerin sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde kullanımı, cinsel yaşam, kişisel güvenlik ve şiddete ilişkin bazı riskli davranışlarının saptanması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu araştırma, Çukurova Üniversitesi, merkez yerleşkesinde Kasım-Aralık 2015 tarihinde yürütülmüş tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Yazılı onamları alınan üniversite öğrencilerine demografik verileri sorgulayan soruların bulunduğu “Bilgi Formu” ve “Riskli Davranışlar Ölçeği-Üniversite Formu” uygulanmıştır. Riskli davranışlar ölçeği 60 maddelik likert tipi bir ölçektir. Antisosyal davranışlar, alkol kullanımı, sigara kullanımı, madde kullanımı, beslenme alışkanlıkları, intihar eğilimi, okul terki olmak üzere 7 bölümden oluşmaktadır. Bölümlerden alının puan artıkça risk artmaktadır. Veriler SPSS 20 paket programında değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan 184 öğrencinin 105’i (%57) kadın, 79’u (%42,9) erkek öğrencidir. Öğrencilerin yaş ortalaması 20,21±1,91 (min:18, maks: 39)’tır. Araştırmamızda üniversite eğitimi alan erkeklerin antisosyal davranışlar, sigara kullanımı, madde kullanımı, okul terki bölümlerinden aldıkları puanlar üniversite eğitimi alan kadınlardan daha yüksek bulunmuştur ve bu farklılık da istatistiksel olarak anlamlıdır (p≤0,05). Çalışmamızda alkol kullanımı arkadaşlarıyla birlikte kalanlarda, aile yanı ve devlet yurdunda kalanlara göre daha yüksek bulunmuştur, sigara kullanımı ise arkadaşları ile birlikte kalanlarda, aileleri ile birlikte kalanlardan daha yüksek bulunmuştur (p≤0,05).
Sonuç: Çalışmamızda cinsiyet ve kişilerin yaşadıkları yer riskli davranışlarını etkileyen önemli belirleyicilerdendir. Gelenekleri de kapsayan farklı gerekçelerden kaynaklanan aile yanında beraber yaşama durumunun olduğu ülkemizde ailelerinden ayrılan gençler birbirlerinden etkilenmektedir. Gençleri hep beraber bulunduğu üniversite ortamlarında riskli davranışlardan korumaya yönelik etkinliklere ağırlık verilmeli, riskli davranışlardan korunmaları için gerekli yaşam becerilerini kazanmaları sağlanmalıdır. Sonuç olarak gençlerin geleceğe yönelik olarak riskli davranışlarının anlaşılması ve önlenmesine yönelik üniversitelerde danışma birimleri kurulmalı, bu birimlerde uzmanlar tarafından eğitim toplantıları, grup oturumları düzenlenmeli ve gençler doğru yönlendirilmelidir.
İndirmeler
Kaynaklar
Steinberg L. Ergenlik, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2007.
Santrock JW. Yaşam boyu gelişim (Çeviren: Galip Yüksel (ed.). 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları, 2011.
Jessor R, Turbin MS. Parsing protection and risk for problem behavior versus pro-social behavior among US and Chinese adolescents. Journal of youth and adolescence, 2014;43(7):1037-1051. https://doi.org/10.1007/s10964-014-0130-y. DOI: https://doi.org/10.1007/s10964-014-0130-y
Grunbaum JA, Kann L, Kinchen SA, Ross J, Hawkins J, Lowry R, et al. Youth Risk Behavior Surveillance United States, 2003, CDC MMWR Surveillance Summaries 2004;53(2):1-96. DOI: https://doi.org/10.1037/e307132005-001
Ottawa Charter for Health Promotion. WHO/HPR/HEP/95.1. WHO, Geneva, 1986. DOI: https://doi.org/10.1093/heapro/1.4.405
Gençtarım Kuru D. Ergenlerde riskli davranışların yordanması. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Doktora Tezi. 2010, Ankara.
Cleary SD. Adolescent victimization and associated suicidal and violent behaviors. Adolesence 2000;35(140):671-693.
Grunbaum JA, Kann L, Kinchen SA, Williams B, Ross J, Lowry R, Kolbe L, et al. Youth Risk Behavior Surveillance United States, 2001, MMWR Surveillance Summaries 2002;51(4):1-62. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2002.tb07917.x
Refaal A. Practice and awareness of health risk behaviour among Egyptian university students. EMHJ 2004;10(1–2):72–81. DOI: https://doi.org/10.26719/2004.10.1-2.72
CDC. Adolescent&School Health,YRBSS, 2003 High School Survey, Item Rationale, http.//www.cdc.gov/nccdphp/dash/yrbs/2003/rationale.htm, Erişim Tarihi: 05.06.2016.
Çamur D, Üner S, Çilingiroğlu N, ve Özcebe H. Bir üniversitenin bazı fakülte ve yüksek okullarında okuyan gençlerde bazı risk alma davranışları. Toplum Hekimliği Bülteni, 2007;26(3):32-38.
Lindberg LD, Boggess S, Porter L, Williams S. Teen Risk-Taking: A Statistical Portrait.2000. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED441924.pdf Erişim: 1 Nisan 2016. DOI: https://doi.org/10.1037/e686152011-001
Dalkılıç A, Yılmaz H, Unlu A, Evcin U, Prajapati P. ve Pumariega AJ. Risk factors for suicidal ıdeation among high school students in Istanbul. Adolescent Psychiatry 2013;3(1):102-113. DOI: https://doi.org/10.2174/2210676611303010018
Bayraktar F. Olumlu ergen gelişiminde ebeveyn/akran ilişkilerinin önemi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2007;14(3):157-166.
Ferguson KM. Social capital and children’s wellbeing: a critical synthesis of the international social capital literature. International Journal of Social Welfare, 2006;15(1):2–18. https://doi.org/10.1111/j.1468-2397.2006.00575.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2397.2006.00575.x
Abar C, Turrisi R. How important are parents during the college years? A longitudinal perspective of indirect influences parents yield on their college teens’ alcohol use. Addictive Behaviors, 2008;33:1360–1368. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2008.06.010. DOI: https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2008.06.010
Gilman R, Meyers J, Perez L. Structured extracurricular activities among adolescents: findings and implications for school psychologists. Psychol in the Schools, 2004;41(1):31–40. https://doi.org/10.1002/pits.10136. DOI: https://doi.org/10.1002/pits.10136
Gençtanırım D. Ergenlerde intihar olasılığının yordanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2004.
McWhirter JJ. McWhirter RJ, Candidate JD. Preventing adolescent suicide, 2013.
Gençtanırım D. Riskli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology 2014;5(1): 24-34. DOI: https://doi.org/10.21031/epod.67191
Lee A, Tsang CKK. Youth risk behavior in a Chinese population: a territory-wide youth risk behavioural surveillance in Hong Kong. Public Health 2004;118:88–95. https://doi.org/10.1016/S0033-3506(03)00174-4 DOI: https://doi.org/10.1016/S0033-3506(03)00174-4
Avery L, Lazdane G. What do we know about sexual and reproductive health of adolescents in Europe? Eur J Contracept Reprod Health Care. 2007;1–13. https://doi.org/10.1080/13625180701617621 DOI: https://doi.org/10.1080/13625180701617621
Johansen A, Rasmussen S, Madsen M. Health behavior among adolescents in Denmark: Influence of school class and individual risk factors. Scand J Public Health. 2006;34:32–40. https://doi.org/10.1080/14034940510032158. DOI: https://doi.org/10.1080/14034940510032158
Arnett JJ, Balle-Jensen. Cultural bases of risk behavior: Danish adolescent, Child Development 1993;64:1842–1855. https://doi.org/10.2307/1131473. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1993.tb04217.x
Byrness JP, Miller DP. Gender differences in risk taking: A meta analysis, Psychological Bulletin, 1999;125:367-383. DOI: https://doi.org/10.1037//0033-2909.125.3.367
Morsünbül Ü. Attachment and risk taking: Are they interrelated? International Journal of Human and Social Sciences 2009;4:234-238.
Yurtsever Z. Üniversite Gençlerinde Riskli Davranışlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
Özmen O, Sümer ZH. Predictors of risk-taking behaviors among Turkish adolescents. Personality and Individual Differences 2011;50:4–9. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.07.015. DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.07.015
Tanrıkulu AÇ, Çarman KB, Palancı Y, Çetin D, Karaca M. Kars il merkezinde çeşitli Üniversite öğrencileri arasında sigara kullanım sıklığı ve risk faktörleri. Tur Toraks Der 2009;11:101-106.
Yıldırım, İ. Anne baba desteği ve başarı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2006.
Barnes GM. and Farrell MP. Parental support and control as predictors of founda adolescent drinking, delinquency, and related problem behaviors. Journal of Marriage and the Family, 1992;54:763–776. https://doi.org/10.2307/353159. DOI: https://doi.org/10.2307/353159
Piko B. Perceived social support from parents and pers: which is the stronger predictor of adolescent substance use? Substance use &Misuse, 2000;35(4):617–630. https://doi.org/10.3109/10826080009147475 DOI: https://doi.org/10.3109/10826080009147475
Rosenfeld LB, Richman JM, Bowen GL. Social support networks and school outcomes: The centrality of the teacher. Child and Adolescent Social Work Journal 2000;17(3):205-226. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1007535930286
Simantov E, Schoen C and Klein JD. Health-compromising behaviors: why do adolescents smoke or drink? indentify underlying risk and protective factors. Pediatrics and adolescent medicine, 2000;154(10):1025–1033. https://doi.org/10.1001/archpedi.154.10.1025. DOI: https://doi.org/10.1001/archpedi.154.10.1025
Lagana MT. Protective factors for inner-city adolescents at risk of school dropout: family factors and social supoort. Children & Schools, 2004;26(4):211-220. DOI: https://doi.org/10.1093/cs/26.4.211
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
