Anahtar Kelimeler
adli olgu
organ nakli
otopsi
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Amaç: Organ nakli birçok hasta için yaşamın belki de son seçeneği olarak oldukça önemlidir. En önemli organ kaynaklarından biri ise beyin ölümü gerçekleşen olgulardan yapılan nakillerdir. Bunların önemli bir kısmını ise adli olgular oluşturmaktadır. Bu çalışma adli olgulardan yapılan nakillerle ilgili sorunların ortaya konması amacıyla yapılmıştır. Olguların özellikleri ve konuyla ilgili tarafların görüşleri incelenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Retrospektif tarama ve anket uygulaması olarak yapılan çalışmada; İstanbul Bölge Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi beyin ölümü bildirim formu ve diğer kayıtlarından 2005-2009 yılları arasında beyin ölümü gerçekleşmiş 810 olgu incelenmiştir. Anket çalışması; İstanbul Sağlık Müdürlüğü Genel Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Yoğun Bakım Üniteleri’nde görev yapan gönüllü 279 hemşire ve 179 hekime uygulanmıştır.
Bulgular: İncelenen 810 olgunun 259 (% 32.0) ’unu adli olguların oluşturduğu görülmektedir. Donör olan beyin ölümlü 273 olguda, adli olgu oram %39.9’dur. Beyin ölümü gerçekleşmiş 109 adli olgu orijine göre incelediğinde; donör olan 44 (%40.4) ve donör olmayan 58 (%38.7) olguda birinci sırayı trafik kazaları aldığı, bunu donör olan 33 (%30.2) ve donör olmayan 19 (%12.7) oranla ateşli silah yaralanmalarının izlediği belirlenmiştir. Donör olan adli olguların savcı izni kayıtları incelendiğinde; sadece %6 olguda kayıt olduğu görülmektedir. Anket çalışmamızda, hemşirelerin %69.1’i, hekimlerin 74.1’i ülkemizde organ nakli ile ilgili yasada, adli olgulardan organ alınması koşullarını belirleyen ve mevcut eksiklikleri tamamlayan yeni yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğine inandıklarını belirtmişlerdir.
Sonuç: Anket çalışmasına katılan sağlık çalışanlarının büyük çoğunlukla belirttikleri üzere ülkemizde adli olgulardan organ nakliyle ilgili koşulları belirleyen ve mevcut eksikleri tamamlayan yeni yasal düzenlemelere gereksinim vardır.
Anahtar kelimeler: Beyin ölümü, Adli olgu, Organ nakli, Otopsi.
Referanslar
Sağlık Bakanlığı Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı, https://organ.saglik.gov.tr/web/Default.aspx, erişim tarihi; 27 Şubat 2014
Sağlık Bakanlığı, Beyin Ölümü Bildirimlerinin ve Kadavra Organ Bağışının Arttırılması Genelgesi,http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7317/beyin-olumu-bildirimlerinin-ve-kadavra-organ-bagisinin-.html, erişim tarihi; 26 Kasım 2011.
Kapuağası A. Beyin ölümü artıyor ama organ nakli azalıyor. Medimagazin Gazetesi, 06.10.2011.
Atamer Yeşim M. Ölüden organ naklinin beraberinde getirdiği bazı hukuki sorunlar. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 1999-2000; 19(1-2) : 115-159.
Koçak Süren S. Organ ve doku naklinin yasal ve etik açıdan incelenmesi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2007;73:174-195.
Aksoy Ş. Kadavradan organ bağışını artırmaya yönelik bir öneri. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku ve Tarihi Dergisi. 2003;11(3):189-194.
İzdeş S, Erkılıç E. Beyin ölümü. Turkish Medical Journal. 2007;1:173-179.
Elmas İ, Tüzün B, Aydın AE. The evaluation of the brain death in cases admitted to the organ transplantation unit of the İstanbul University, İstanbul Faculty of Medicine between 1989-1998. Medical Bulletin İstanbul Medical Faculty. 2000;33(2):138-142.
Tepehan S. Beyin ölümü ve organ naklinin sağlık personeli ve hukuki mevzuat açısından incelenmesi. Doktora Tezi, 2012.
Elmas I, Tüzün B, Akkay E. Adli otopsi öncesi transplantasyon amaçlı organ alınmasına hekimlerin yaklaşımı: Anket çalışması. Adli Tıp Bülteni. 1998; 3(2):51-56.
Artuk ME, Gökcen A, Yenidünya AC. Ceza Hukuku genel hükümler I. 3. baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2002:482-494. 485 (482-486)
Gresham GA, Turner AF. Post-mortem procedures (An illustrated textbook). London: Wolfe Medical Publications Ltd., 1979:118-9.
Organ ve Doku Alınması, saklanması, aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140118.pdf, erişim tarihi; 27 Şubat 2014.
Tokdemir M, Kafadar H, Düzer S. Elazığ’da 2001-2007 yılları arasında otopsisi yapılan 0-18 yaş arası olguların değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi. 2009; 14(2):111-114.
Yağmur F, Din H. Kayseri ilinde 2007 yılında adli ölü muayenesi ve otopsileri yapılan olguların değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi. 2009; 23(2):18-24.
Demirci Ş, Doğan KH, Erkol Z, Deniz İ. Konya’da 2001-2006 yılları arasında meydana gelen 0-18 Yaş grubu ölümler. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi. 2007; 4(3):121-126.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.