Anahtar Kelimeler
Psikolojik Dayanıklılık
İkincil Travma
İkincil Travmatik Stres
Deprem
Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminde görev almış psikologların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile ikincil travmatik stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Ayrıca, psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres seviyelerinin demografik faktörlere bağlı olarak değişip değişmediği de araştırılmıştır.
Yöntem: Çalışma, ilişkisel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Örneklem, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminde görev almış 126 ruh sağlığı uzmanından oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, İkincil Travmatik Stres Ölçeği ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Psikolojik dayanıklılığın ikincil travmatik stresi negatif yönde yordadığını göstermiştir (β=-0,412; t=-5,034; p<0,001). Daha önce benzer görevlerde deneyim sahibi olmanın ve kısa süreli travmatik olaylara maruz kalmanın psikolojik dayanıklılığı artırabileceği, uzun süre travma mağdurlarıyla çalışmanın ise ikincil travmatik stres riskini artırabileceği bulunmuştur.
Sonuç: Afet ve travma alanında çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılıklarını artırmak için eğitim programları ve müdahale stratejileri geliştirilmesi, ikincil travmatik stresi önlemek ve yönetmek için kurumsal politikalar ve destek sistemleri oluşturulması önerilmektedir.
Referanslar
Batan S. N. Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık ve Dini Başa Çıkmanın Yaşam Doyumuna Etkileri. [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, 2016.
Gürgan U. Grupla Psikolojik Danışmanın Üniversite Öğrencilerinin Yılmazlık Düzeyine Etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 2006.
Figley C. R. Compassion fatigue: Toward a new understanding of the costs of caring. In B. H. Stamm (Ed.), Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators .The Sidran Press, 1995:2-28.
Neria Y, Nandi A, ve Galea S. Post-traumatic stress disorder following disasters: A systematic review. Psychological Medicine,2008:38(4), 467-480.
APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed. (DSM-5). Washington, DC, American Psychiatric Association, 2013.
Everly G. S, Barnett D. J. ve Links J. M. The Johns Hopkins model of psychological first aid (RAPID-PFA): Curriculum development and content validation. International Journal of Emergency Mental Health, 2012:14(2), 95-103.
Pearlman L. A, Saakvitne K. W. Trauma and the therapist: Countertransference and vicarious traumatization in psychotherapy with incest survivors. New York, NY: W. W. Norton & Company, 1995.
Bride B. E, Jones J. L. Secondary traumatic stress in child welfare workers: Exploring the role of supervisory relationships. Social Work, 2004:49(4), 529-540.
Meadors P, Lamson A, Swanson M, White, M, Sira, N. Secondary traumatization in pediatric healthcare providers: Compassion fatigue, burnout, and secondary traumatic stress. Omega: Journal of Death and Dying, 2010:60(2), 103-128.
Bonanno G. A. Loss, trauma, and human resilience: have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?. The American Psychologist, 2004: (17) (17)59(1), 20–28. https://doi.org/10.1037/0003-066X.59.1.20
Ludick M, Figley C. R. Toward a mechanism for secondary trauma induction and reduction: Reimagining a theory of secondary traumatic stress. Traumatology. 2017:23(1), 112-123. https://doi.org/10.1037/trm0000096
Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün Ö. E, Karadeniz Ş, Demirel F. Bilimsel araştırma yöntemleri (25. baskı). Pegem Akademi.2018.
Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge J. H, Martinussen M. A new rating scale for adult resilience: what are the central protective resources behind healthy adjustment?. International Journal of Methods in Psychiatric Research. 2003:12(2),65–76. https://doi.org/10.1002/mpr.143
Baird K, Kracen A. C. Vicarious traumatization and secondary traumatic stress: A research synthesis. Counselling Psychology Quarterly.2006:119(2), 181-188.
Burnett H. J, Wahl K. The compassion fatigue and resilience connection: A survey of resilience, compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction among trauma responders. International Journal of Emergency Mental Health and Human Resilience, 2015:17(1), 318-326.
Kulkarni O, Dahan M, Montreuil B.Resilient hyperconnected parcel delivery network design under disruption risks. International Journal of Production Economics, 251, 108499
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Adli Tıp Bülteni