Suriyeli Göçmenlere Yönelik Önyargıyı Yordayan Faktörler
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1721Anahtar Kelimeler:
Suriyeli göçmenler; Göçmenlere yönelik önyargı; Ayrımcılık; Nefret suçuÖz
Amaç: Dünya genelinde ciddi seviyelere ulaşmış olan göçmenlere yönelik önyargının yarattığı toplumsal problemlerle mücadele edilebilmesi amacıyla önyargının gelişmesine ve sürdürülmesine yol açan koşulların anlaşılabilmesi önemlidir. Bu noktadan hareketle mevcut çalışmada Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Suriyeli göçmenlere yönelik önyargısını yordayan faktörlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemi İstanbul ve Hatay illerinde yaşayan farklı toplumsal kesimlerden kartopu yöntemi ile ulaşılmış 18 yaş ve üstü toplam 461 kişiden oluşmaktadır. Toplumsal baskınlık yönelimi, grupla özdeşleşme, bütünleşik tehdit teorisi ve gruplararası temas ölçeklerinin göçmenlere yönelik önyargıyı yordama düzeyi hiyerarşik regresyon analizi kullanılarak belirlenmiştir.
Bulgular: Ölçeklerden elde edilen puanlara ilişkin istatistikler değerlendirildiğinde, İstanbul örnekleminin (x̅=41.28), gerçekçi tehdit algısı ortalamasının Hatay örnekleminden (x̅=45.06) istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde [t(458)=4.713, p<.001] düşük düzeyde olduğu bulunmuştur. İstanbul örnekleminin (x̅=41.22) sembolik tehdit algısı düzeyinin Hatay örnekleminden (x̅=43.42) istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde [t(457)=2.819, p<.01] daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Göçmenlere yönelik önyargının en güçlü yordayıcılarının gruplararası kaygı ve gruplararası temasın ne kadar pozitif algılandığı değişkenlerinin olduğu tespit edilmiştir. Tehdit algısına yönelik tüm ölçeklerde sınır ili olan Hatay’da daha yüksek puanlar elde edildiği görülmüştür. Önyargının yordayıcılarının bireysel özelliklerden ziyade toplumsal faktörlerle daha ilişkili olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç: Önü alınamayan önyargıların göçmenlere yönelik ayrımcılık ve nefret suçlarının oluşumuna yol açarak adli vakalara dönüşebileceği ve geniş çaplı olumsuz toplumsal sonuçlara neden olabileceği göz önünde bulundurularak önyargının azaltılmasına yönelik toplumsal düzeyde işlev gösterebilecek geniş çaplı bir mücadele yürütülmesinin gerekliliğinin altı çizilmektedir.
İndirmeler
Kaynaklar
Dovidio JF, Gaertner SL. Intergroup bias. In: Fiske ST, Gilbert DT, Lindzey G, editors. Handbook of social psychology. John Wiley & Sons, Inc; 2010. p. 1084-1121. https://doi.org/10.1002/9780470561119.socpsy002029 DOI: https://doi.org/10.1002/9780470561119.socpsy002029
Fulero SM, Wrightsman LS. Forensic Psychology. 3rd ed. Belmont, CA: Wadsworth; 2009.
Demirbaş T. Nefret söylemi ve nefret suçları, D.E.U. Hukuk Fakültesi Dergisi 2017; C. 19, Özel Sayı:2693-2701.
Van Kesteren JN. Assessing the risk and prevalence of hate crime victimization in Western Europe. International Review of Victimology 2016;22(2):139-160. https://doi.org/10.1177/0269758015627046 DOI: https://doi.org/10.1177/0269758015627046
Ersoy U. Çağımızın pandemisi: Nefret suçları. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 2018;35:111-174.
Lane A. Hate crime in the EU: Prevention and restoration; 2015. Erişim adresi http://www.qcea.org/2015/05/hate-crime-in-the-eu-prevention-and-restoration/
Stangor C. The study of stereotyping, prejudice, and discrimination within social psychology: A quick history of theory and research. In: Nelson TD, editor. Handbook of prejudice, stereotyping and discrimination. Taylor & Francis Group, LLC.; 2009. p. 1-22. https://doi.org/10.4324/9781841697772 DOI: https://doi.org/10.4324/9781841697772
Akrami N, Ekehammar B, Bergh R, Dahlstrand E, Malmsten S. Prejudice: The person in the situation. Journal of Research in Personality 2009;43(5):890-897. doi:10.1016/j.jrp.2009.04.007 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrp.2009.04.007
Allport GW. Önyargının Doğası. Nirven N, çev. Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları; 2016.
Güldü Ö, Dönmez A. Aşırı uçlarda siyasal tutumlara sahip üniversite öğrencilerinin bazı psikolojik değişkenler açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2002;35(1):129-142. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000057 DOI: https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000057
McFarland S. Authoritarianism, social dominance, and other roots of generalized prejudice. Political Psychology 2010;31(3):453-477.https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2010.00765.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2010.00765.x
Valentine G. Prejudice: Rethinking geographies of oppression. Social & Cultural Geography 2010;11(6):519-537. https://doi.org/10.1080/14649365.2010.497849 DOI: https://doi.org/10.1080/14649365.2010.497849
Akıncı B, Nergiz A, Gedik E. Uyum süreci üzerine bir değerlendirme: Göç ve toplumsal kabul. Göç Araştırmaları Dergisi 2015;2:58-83.
Esses VM, Jackson LM, Armstrong TL. Intergroup competition and attitudes toward immigrants and immigration: An instrumental model of group conflict. Journal of Social Issues 1998;54(4):699-724. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1998.tb01244.x DOI: https://doi.org/10.1111/0022-4537.911998091
Stephan WG, Renfro CL, Esses VM, Stephan CW, Martin T. The effects of feeling threatened on attitudes toward immigrants. International Journal of Intercultural Relations 2005;29:1-19. doi:10.1016/j.ijintrel.2005.04.011 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2005.04.011
Zagefka H, Nigbur D, Gonzalez R, Tip L. Why does ingroup essentialism increase prejudice against minority members? International Journal of Psychology 2013;48(1): 60-68. doi:10.1080/00207594.2012.729841 DOI: https://doi.org/10.1080/00207594.2012.729841
Zárate MA, Garcia B, Garza AA, Hitlan RT. Cultural threat and perceived realistic group conflict as dual predictors of prejudice. Journal of Experimental Social Psychology 2004;40(1):99-105. doi:10.1016/S0022-1031(03)00067-2 DOI: https://doi.org/10.1016/S0022-1031(03)00067-2
Esses VM. Prejudice and discrimination toward immigrants. Annual Review of Psychology 2021;72:503-531. doi: 10.1146/annurev-psych-080520-102803 DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-psych-080520-102803
Pratto F, Sidanius J, Stallworth LM, Malle BF. Social dominance orientation: A personality variable which predicting social and political attitudes. Journal of Personality and Social Psychology 1994;67(4):741-763. DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.67.4.741
Roccas S. The effects of status on identification with multiple groups. European Journal of Social Psychology 2003;33:351-366. DOI: https://doi.org/10.1002/ejsp.151
Stephan WG, Ybarra O, Bachman G. Prejudice toward immigrants. Journal of Applied Social Psychology 1999;29(11):2221-2237. doi: 10.1111/j.1559-1816.1999.tb00107.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1999.tb00107.x
Islam MR, Hewstone M. Dimensions of contact as predictors of intergroup anxiety, perceived out-group variability, and out-group attitude: An integrative model. Personality and Social Psychology Bulletin 1993;19(6):700-710. https://doi.org/10.1177/0146167293196005 DOI: https://doi.org/10.1177/0146167293196005
Corenblum B, Stephan WG. White fears and native apprehensions: An integrated threat theory approach to intergroup attitudes. Canadian Journal of Behavioural Science 2001;33(4):251-268. doi: 10.1037/h0087147 DOI: https://doi.org/10.1037/h0087147
Kenworthy JB, Turner RN, Hewstone M, Voci A. Intergroup contact: When does it work, and why? In: Dovidio JF, Glick P, Rudman LA, editors. On the Nature of Prejudice: Fifty Year After Allport. Malden, Massachusetts, USA: Blackwell Publishing; 2005. p. 278-292. DOI: https://doi.org/10.1002/9780470773963.ch17
Escandell X, Ceobanu AM. When contact with immigrants matters: Threat, interethnic attitudes and foreigner exclusionism in Spain's comunidades autonomas. Ethnic and Racial Studies 2009;32(1):44-69. doi:10.1080/01419870701846924 DOI: https://doi.org/10.1080/01419870701846924
Voci A, Hewstone M. Intergroup contact and prejudice toward immigrants in Italy: The mediational role of anxiety and the moderational role of group salience. Group Processes & Intergroup Relations 2003;6(1):37-54. https://doi.org/10.1177/1368430203006001011 DOI: https://doi.org/10.1177/1368430203006001011
West K, Hewstone M, Lolliot S. Intergroup contact and prejudice against people with schizophrenia. The Journal of Social Psychology 2014;154(3):217-232. doi:10.1080/00224545.2014.888327 DOI: https://doi.org/10.1080/00224545.2014.888327
Doğanay Ü, Keneş HÇ. Yazılı basında Suriyeli ‘mülteciler’: Ayrımcı söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerinin inşası. Mülkiye Dergisi 2016;40(1):143-184.
Göker G, Keskin S. Haber medyası ve mülteciler: Suriyeli mültecilerin Türk yazılı basınındaki temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 2015;41:229-256.
Man F. “Günah keçileri” ya da “olağan şüpheliler” olarak Suriyeliler. Çalışma ve Toplum 2016;3:1147-1170.
Ünal S. Türkiye’nin beklenmedik konukları: “Öteki” bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi. Zeitschrift für die Welt der Türken 2014;6(3):65-89.
Erdoğan M. Suriyeliler barometresi: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi; 2021. Erişim adresi https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2023/01/SB-2021-TR-MME-FINAL-19-Ocak-2023.pdf
Alp H. Suriyeli sığınmacılara yönelik ayrımcı ve ötekileştirici söylemin yerel medyada yeniden üretilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi 2018;8(1):22-37.
Walker BH, Sinclair HC, MacArthur J. Social norms versus social motives: The effects of social influence and motivation to control prejudiced reactions on the expression of prejudice. Social Influence 2015;10(1):55-67. doi:10.1080/15534510.2014.904247 DOI: https://doi.org/10.1080/15534510.2014.904247
Messing V, Ságvári B. Still divided but more open: Mapping European attitudes towards migration before and after the migration crisis. Friedrich-Ebert-Stiftung; 2019.
Matthes J., Schmuck D. The effects of anti-immigrant right-wing populist ads on implicit and explicit attitudes: A moderated mediation model. Communication Research 2015;44(4):556-581 https://doi.org/10.1177/0093650215577859 DOI: https://doi.org/10.1177/0093650215577859
Cochrane C, Nevitte N. Scapegoating: Unemployment, far-right parties and anti-immigrant sentiment. Comparative European Politics 2014;12(1):1-32. doi: 10.1057/cep.2012.28 DOI: https://doi.org/10.1057/cep.2012.28
Özden Ş. Syrian refugees in Turkey. Migration Policy Center; 2013. Erişim adresi: https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/29455/MPC-RR-2013%2005.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Uzun A. Günümüzün sosyal ve ekonomik sorunu olan Suriyelilerin mülteci ve ekonomi hukuku bakımından değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi 2015;1:105-120.
Reicher S. Rethinking the paradigm of prejudice. South African Journal of Psychology 2007;37(4):820-834. DOI: https://doi.org/10.1177/008124630703700410
Dhont K, van Hiel A, Hewstone M. Changing the ideological roots of prejudice: Longitudinal effects of ethnic intergroup contact on social dominance orientation. Group Processes & Intergroup Relations 2014;17(1):27-44. doi:10.1177/1368430213497064 DOI: https://doi.org/10.1177/1368430213497064
Pratto F. Social dominance theory. In Levine JM, Hogg MA, editors. Encyclopedia of Group Processes and Intergroup Relations. SAGE Publications; 2010. p. 781-784
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Adli Tıp Bülteni
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
