Anahtar Kelimeler
travma
travma sonrası stres bozukluğu
adli tıp
adli psikiyatri
adli psikotravmatoloji
maluliyet
Öz
Travmatik olay; doğrudan yaşanılan veya aile bireyi ya da yakın arkadaşın başına gelen veya mesleki olarak doğrudan tanıklık edilen, ölümle ya da ağır yaralanmayla karşı karşıya gelme veya cinsel saldırıya uğrama gibi kişiyi çaresiz ve dehşet içinde bırakan kişinin hayatında gerçek bir şekilde deneyimlediği bir olay olarak tanımlanmaktadır. Patlamalar, hızlı şekilde gelişen, ortama yoğun ısı, gaz ve enerji salınımına sebep olan reaksiyonlardır. Patlamalar dahil her türlü travmatik olay sonucu Akut Stres Tepkisi, Akut Stres Bozukluğu, Travma Sonrası Stres Bozukluğu gibi farklı belirtiler ve bozukluklar gelişebilmektedir. Mahkemelerce farklı zamanlarda gönderilen 3 farklı patlama mağduru olguda TSSB tanısının mevcut olduğu tespit edilmiş, olguların maluliyet oranları hesaplanırken bu tanı dikkate alınmıştır. Bu sunum ile travmanın farklı bir örneği olarak; 3 patlama olgusunda Erişkin Ruh Sağlığı ve Hastalıkları kliniği ile birlikte yapılan değerlendirmeler sonucunda; teşhis edilen TSSB ortak tanısının Adli Psikiyatri ve Adli Psikotravmatoloji açısından önemine dikkat çekmek ve farkındalığı artırmak istenilmiştir.
Referanslar
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders( DSM-5). USA: American Psychiatric Publications; 2013.
Kaya, Z. Travma Psikolojik Danışmanlığında Kavramsal Çerçeve. Ankara Pegem Akademi Yayınevi, 2019.
Karaman H. Adli Psikotravmatoloji. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;05(02):103-113.
Taşçı G, Özsoy F. Deprem travmasının erken dönem psikolojik etkileri ve olası risk faktörleri. Cukurova Med J 2021;46(2):488-494 DOI: 10.17826/cumj.841197
Hikichi H, Aida J, Tsuboya T, Kondo K, Kawachi I. Can community social cohesion prevent posttraumatic stress disorder in the aftermath of a disaster? A natural experiment from the 2011 Tohoku earthquake and tsunami. Am J Epidemiol. 2016;183:902-10. DOI: 10.1093/aje/kwv335
Reiss S, McNally RJ The Expectancy Model of Fear. Theoretical Issues in Behavior Therapy. Academic Press, Reiss S, Bootzin RR(Ed) New York, s: 107-121. 1985.
Taylor S, Koch WJ, McNally RJ (1992) How does anxiety sensitivity vary across the anxiety disorders? J Anxiety Disord 6: 249–59. DOI: 10.1016/0887-6185(92)90037-8
Çolak B, Kokurcan A, Özsan HH. DSM’ler boyunca travma kavramının seyri. Kriz Dergisi. 2010;18(3):19-25
Farooqui M, Quadri SA, Suriya SS, Khan MA, Ovais M, Sohail Z, et al. Posttraumatic stress disorder: a serious post-earthquake complication. Trends Psychiatry Psychother. 2017;39:135-43. DOI: 10.1590/2237-6089-2016-0029
Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y, Akkaya H. Cinsel suç mağdurlarının ruh sağlığı hakkında düzenlenen adli psikiyatrik raporlar ve bilirkişilik kurumları arası uzlaşma sorunu. Türk Psikiyatri Dergisi. 2012;23(4):255-63. ISSN: 1300-2163 / 2651-3463
DSM-IV Amerikan Psikiyatri Birliği: Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El kitabı, Dördüncü baskı, Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, 1994, E, Köroğlu(çev), Hekimler Yayın Birliği, Ankara, S.565-577. 1995.
Perkonigg A, Kessler RC, Storz S, Wittchen HU, Traumatic events and posttraumatic stress disorder in the community: Prevalence, risc factors and comorbidity. Acta Psychiatry Scand 2000; 101:46-59. DOI: 10.1034/j.1600-0447.2000.101001046.x
Kessler RC, Sonnega A, Bromet E, Hughes M, Nelson CB, Posttraumatic stress disorder in the national comorbidity survey. Arch Gen Psychiatry 1995; 52:1048-1060. DOI: 10.1001/archpsyc.1995.03950240066012.
Wolf SJ, Bebarta VS, Bonnett CJ, Pons PT, Cantrill SV. Blast injuries. Lancet 2009;374:405-15. DOI: 10.1016/S0140-6736(09)60257-9
International Committee of the Red Cross:War Surgery (Turkish Translation) January 2014. DOI:10.13140/2.1.3995.2009
Özcanlı T, Ortaköylü L. Adli psikiyatrik rapor düzenlenmesinde adli tıp uygulamaları. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi. 2011;4(1):22-26. DOI: 10.17986/blm.1416
Uygur N. Adli Psikiyatri., 3. Baskı. Uygulama Kılavuzu Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları: Ankara: 2018
www.sozluk.gov.tr
World Health Organization. Disability prevention and rehabilitation:report oft he WHO Expert Committee on Disability Prevention and Rehabilitation [meeting held in Geneva from 17 to 23 February 1981].
Türk Ceza Kanunu’nda Tanımlanan Yaralama Suçlarının Adli Tıp Açısından Değerlendirilmesi, Adli tıp Kurumu Başkanlığı, Adli Tıp Uzmanları Derneği, Adli Tıp Derneği, Güzel S, Balcı Y, Çetin G, Editörler, 2005 Gündoğmuş ÜN, Blacı Y, Akın M, Güncelleme Editörleri, 2013, http://www.atk.gov.tr/tckyaralanma24-11-15.pdf
Oral G, Adli Psikiyatri. İçinde: Z.Sosyal, C. Çakalır,(Ed.), Adli Tıp. 1999;3:1377-572
Biçer Ü, Tırtıl L, Kurtaş Ö, Aker T, Adli Psikiyatri, Birinci Basamakta Adli Tıp, Editörler: Koç S, Can M, İstanbul Tabip Odası, İstanbul; 2019.
Dinçmen K, Adli Psikiyatri, Birlik Yayınları, İstanbul;1984.
Çelikbaş Z, Batmaz S, Akpınar Aslan E. Bir üniversite hastanesi psikiyatri kliniğine maluliyet tespiti için başvuran olguların değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni. 2021;26(3):158-163. DOI: 10.17986/blm.1477
Tuğcu H. Adli tıp ve simülasyon. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2010; 30(2): 82-86.
Yavuz Sunay M, Akın U, Karabağ G, Ozan E, Aykır ÖF. Travma sonrası gelişen ruhsal bozuklukların adli tıbbi açıdan değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi. 27(1): 100-102,2020. DOI: 10.5505/vtd.2020.47154
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2022 Adli Tıp Bülteni