Geleceğin Hekimleri Etik İkilemle Karşılaştıklarında Nasıl Davranacaklar? Adli Tıp Staj Rehberliğine Bir Bakış
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1533Anahtar Kelimeler:
Etik ikilemler- Adli tıp- Yasa- İnsan Hakları- Eğitim müfredatıÖz
Amaç: Bu çalışmada adli tıp eğitiminin etik ikilemler konusunda tıp öğrencilerine rehberliği ve öğrencilerin etik yaklaşım konusundaki tutum ve davranışlarına etkisini incelemek, aynı zamanda sık karşılaşılan etik ikilemlere çözüm getirilmeye çalışmak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Öğrencilerin hekimlik hayatlarında karşılaşmaları muhtemel senaryolar karşısında sergileyecekleri tutum ve davranışlarını belirlemeye çalışan bir anket Tıp Fakültesi dönem 5 öğrencilerinden oluşan 111 gönüllü katılımcıya uygulandı. Elde edilen verilerin analizinde “SPSS for Windows 17.0” paket programı kullanıldı.
Bulgular: Etik ikilem içeren 6 senaryoda da adli tıp staj eğitimi alan tıp öğrencilerinin adli tıp staj eğitimini almayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etik yaklaşım sergileyeceklerini (Senaryo 1, 2, 4, 5, 6 p<0,01 / Senaryo 3 p<0,05) belirttikleri görülmüştür.
Sonuç: Etik ikilemler bir hekimin meslek hayatı boyunca sıklıkla karşılaşacağı önemli bir konudur. Hekimlerin, etik sorumluluklarını ve bu sorumlulukları düzenleyen ulusal, uluslararası düzenlemeleri bilerek bu ikilemlere çözüm getirmeleri gerekmektedir. Bu nedenle tıp eğitiminde tıp etiğinin ve bu düzenlemelerin öğretilmesinin ayrı bir önemi vardır. Çalışmada eğitim süreçlerinin aynı döneminde olan öğrenciler arasında bu kadar belirgin bir etik yaklaşım farkının bulunmaması gerektiği düşünülmüştür. Etik, tüm tıp branşlarının ortak paydası olduğundan her branşın eğitim müfredatlarında etik eğitimine yer vermesi gerekmektedir.
İndirmeler
Kaynaklar
Margaret A, Burkhardt N. Ethics & Issues in contemporary nursing: Elsevier Health Sciences; 2013.
Koptagel-İlal G. Bio-Psycho-Social Ethics and Salutogenetic Approach in Medicine. Nobel Matbaacılık. Hadımköy-İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2011.
Baysan Arabacı L, Mutlu E. Etik İlkeler Işığında Geçmişten Günümüze Psikiyatri. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2018;26(3):148-55. https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-60605 DOI: https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-60605
İşgüden B, Çabuk A. Meslek Etği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2006;9(16):59-86.
Türk Tabipler Birliği. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Maltepe / Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 1999. Available from: https://https://www.ttb.org.tr/kutuphane/h_etikkural.pdf.
Williams JR. Medical ethics manual: World Medical Association; 2015. Available from: https://www.wma.net/wp-content/uploads/2016/11/Ethics_manual_3rd_Nov2015_en.pdf.
Can İÖ, Direk N, Özdemir MH. Adli Olgu Bildirimiyle İlgili İkilemlerde Hekimlerin Tutumları. The Bulletin of Legal Medicine. 2018;23(1):1-5. https://doi.org/10.17986/blm.2017332862 DOI: https://doi.org/10.17986/blm.2017332862
Altun G, Özçelik Z, Karaca D. Cinsel Suç Mağdurlarının Muayenelerinde Etik Yaklaşımlar ve Hukuki Sonuçları. Toplum ve Hekim. 2019;34(2):93-105.
Council of Europe. Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with Regard to the Application of Biology and Medicine: Convention on Human Rights and Biomedicine. Oviedo; 1997 [Internet]. Available from: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168007cf98.
UN General Assembly. Convention on the Rights of the Child. United Nations, Treaty Series. 1989;1577(3). [Internet]. Available from: http://wunrn.org/reference/pdf/Convention_Rights_Child.PDF.
World Medical Association - Declaration on the Relation of Law and Ethics. 2019 [accessed 2020 Nov 17] [Internet]. Available from: https://www.wma.net/policies-post/wma-council-resolution-on-the-relation-of-law-and-ethics/.
Council of Europe. European Convention on Human Rights. Strasbourg; 2010. [Internet]. Available from: https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=basictexts&c.
ECHR. Case of Aizpurua Ortiz And Others v. Spain. 2010. [Internet]. Available from: https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-97047%22]}.
ECHR. Case of Saunders v. United Kingdom. 1996. [Internet]. Available from: https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%2219187/91%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-58009%22]}.
ECHR. Case of Y.F. v. Turkey. 2003. [Internet]. Available from: https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%2224209/94%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-61247%22]}.
Gürsoy E, Arslan Özkan H. Turkish youth’s perception of sexuality/“honor” in relation to women. Journal of Psychiatric Nursing. 2014;5(3):149-59. https://doi.org/10.5505/phd.2014.18480 DOI: https://doi.org/10.5505/phd.2014.18480
Işık R, Sakallı-Uğurlu N. Namusa ve namus adına kadına uygulanan şiddete ilişkin tutumlar ölçeklerinin öğrenci örneklemiyle geliştirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları. 2009;12(24):16-24.
Sahinoglu Pelin S. The question of virginity testing in Turkey. Bioethics. 1999;13:256-61. https://doi.org/10.1111/1467-8519.00154 DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8519.00154
Bayraktar Z. Elective male circumcision; Medicolegal discussions and current literature. Yeni Üroloji Dergisi. 2018;13(2):77-86.
Kadıoğlu HH, Aydın İH, Bekiryazıcı E. Dini ve Tıbbi Açıdan Sünnet. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2006(25):1-16.
Şahin F, Beyazova U, Aktürk A. Attitudes and practices regarding circumcision in Turkey. Child: care, health and development. 2003;29(4):275-80. https://doi.org/10.1046/j.1365-2214.2003.00342.x DOI: https://doi.org/10.1046/j.1365-2214.2003.00342.x
Yavuz M, Demir T, Doğangün B. Sünnetin çocuk ruh sağlığı üzerine etkisi: Gözden geçirme çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2012;23(1):63-70.
Yilmaz E, Batislam E, Basar MM, Basar H. Psychological trauma of circumcision in the phallic period could be avoided by using topical steroids. International Journal of Urology. 2003;10(12):651-6. https://doi.org/10.1046/j.1442-2042.2003.00722.x DOI: https://doi.org/10.1046/j.1442-2042.2003.00722.x
McCall-Smith K. United Nations Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners (Nelson Mandela Rules). International Legal Materials. 2016;55(6):1180–1205. https://doi.org/10.1017/S0020782900030898 DOI: https://doi.org/10.1017/S0020782900030898
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Adli Tıp Bülteni
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
