Anahtar Kelimeler
Ceza ehliyeti
Vesayet
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Amaç: Bu araştırmada bir üniversite hastanesinde düzenlenen adli psikiyatri raporların içeriğinin, hangi kurumlardan rapor talep edildiğinin, hangi kanun maddelerine dayanılarak rapor istenildiğinin, hangi tıp branşlarıyla iş birliği yapıldığının saptanması, psikiyatri uzmanları ve uzmanlık öğrencilerinin sık karşılaşacağı adli psikiyatrik tablolara dair farkındalık sağlanması ve bu alanda sürekli ve güncel eğitimlere olan gereksinimin vurgulaması amaçlanmıştır.
Yöntem: Mevcut araştırma için adli psikiyatri rapor düzenlenmesi talep edilen 18 yaş ve üstündeki 272 katılımcının hastane elektronik kayıtlarındaki verileri kullanılarak tanımlayıcı istatistiksel analizler yapılmıştır.
Bulgular: Olguların psikiyatrik tanılarına bakıldığında 69’u için (%25,4) herhangi bir ruhsal bozukluk tanısı düşünülmedi, 59’u (%21,9) için mental retardasyon, 33’ü (%12,1) için psikotik bozukluklar, 29’u (%10,6) için demans tanısı konuldu. Rapor istem nedenlerinin dağılımının büyük çoğunluğunun ceza ehliyetinin olup olmadığı (%31,3), vesayet altına alınmasının gerekip gerekmediği (%27,9), mağdurun kendini savunabilecek durumda olup olmadığı (%14,0) olduğu görüldü. Rapor alınması talebiyle olguları gönderen makamlar incelendiğinde; taleplerin
%39,3’ünün mahkemelerden, %30,2’sinin savcılıklardan, %20,6’sının kolluk kuvvetlerinden geldiği görüldü. Değerlendirme yapılması istenen kanun maddesine bakıldığında, olguların 187’si (%68,8) için herhangi bir kanun maddesi belirtilmemişti. Psikiyatri dışında görüş bildiren bölümlere bakıldığında olguların yarısından fazlasında (%53,6’sı) nörolojiden görüş sorulduğu saptandı.
Sonuç: Araştırmanın sonuçları psikiyatri uygulamalarında sık karşılaşılan rapor istem nedenlerini, bu istemlerin geldiği farklı makamları, öne çıkan psikiyatrik tanıların dağılımını ve birlikte görüş sorulan diğer tıp branşlarını göstermiştir. Bu alanları kapsayan eğitimlere öncelik verilmesi, psikiyatri uzmanlarının ve uzmanlık öğrencilerinin gereksinimlerini karşılayacaktır.
Referanslar
Gökçen C, Dursun OB. Bir Eğitim Hastanesi Çocuk Psikiyatri Birimine Gönderilen Adli Olguların İncelenmesi. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2012;25:238-243. https://doi.org/10.5350/dajpn2012250306
Özcanlı T, Ortaköylü L. Adli Psikiyatrik Rapor Düzenlenmesinde Adli Tıp Uygulamaları. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi 2011; 4(1): 22-6.
Yeşilbursa D. Yargılama Sürecinde Adli Psikiyatrik Değerlendirme. 3P Dergisi 2002;10(Ek 2):5-10.
Kalenderoğlu A, Yumru M, Selek S, Savaş HA. Gaziantep Üniversitesi tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Birimine Gönderilen Olguların İncelenmesi. Nöropsikiyatri Arşivi 2007; 44: 86-90.
Uygur N. Adli Psikiyatri - Uygulama Kılavuzu Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, Güncellenmiş 3. Baskı. Ankara; 2018.
Gold, Liza H., and Richard L. Frierson, eds. The American Psychiatric Publishing textbook of forensic psychiatry. American Psychiatric Pub, 2017. https://doi.org/10.1176/appi.books.9781615371914
Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y, Akkaya H. Cinsel Suç Mağdurlarının Ruh Sağlığı Hakkında Düzenlenen Adli Psikiyatrik Raporlar ve Bilirkişilik Kurumları Arası Uzlaşma Sorunu. Türk Psikiyatri Dergisi 2012;23(4):255-63. https://doi.org/10.5080/u6855
Barutçu N, Yavuz MF, Çetin G. Cinsel Saldırı Sonrası Mağdurun Karşılaştığı Sorunlar. Adli Tıp Bülteni 1999; 4(2):41-53. https://doi.org/10.17986/blm.199942353
Korkmaz M, Uysal C, Sivri S, Bozkurt İ, Bulut K, Şimşek Ş, et al. Cinsel Saldırı Sonrası Adli Tıp Bölümüne Başvuran Olguların Beden ve Ruh Sağlıklarının Değerlendirilmesi. Dicle Tıp Dergisi 2014; 41 (4): 656-661. https://doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2014.04.0494
Kaya A, Aktaş EÖ. Yüksek Yargı Kararları Işığında Ruh Sağlığının Bozulması Kavramı. Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25(2):133-39. https://doi.org/10.5080/u7495
Boz B, Ünlü G. Adli psikiyatri: ‘De Facto’-‘De Jure’. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2016; 17(5):430-430.
Karbeyaz K, Çelikel A, Ortanca İ. Evlilik İçi Cinsel Saldırı Olgularını Ruhsal Bulgular Olmadan Tespit Etmek Mümkün mü?. Adli Tıp Bülteni, 2017; 22(1): 40-44. https://doi.org/ 10.17986/blm.2017127140
Hacıoğlu Yıldırım M, Güvenç R. Cinsel Saldırı Sonrası Adli Makamlara Başvuran Olguların Ruhsal Belirtileri ve Travma Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2017; 18(4):330-337. https://doi.org/10.5455/apd.248358
Gölge ZB, Yavuz MF, Korkut S, Kahveci S. Yetişkin Kadın Mağdurlarda Cinsel Saldırı Sonrası Görülen Ruhsal ve Sosyal Sorunlar. Adli Tıp Bülteni, 2013;18(3):82-91. https://doi.org/10.17986/blm.2013183256
Yılmaz E, Çelikel A, Değirmenci B, Zeren C, Gören S. Diyarbakır'da Cinsel Suç Mağduru Olguların Değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni 2011;16(3):93-103. https://doi.org/10.17986/blm.2011163731
Şenol E, Meral O, Önen Sertöz Ö, Altıntoprak AE, Coşkunol H, Güler H. Cinsel Saldırı Olguları İçin Düzenlenen Adli Psikiyatrik Raporların İncelenmesi. Adli Tıp Bülteni 2016; 21(3): 159-166. https://doi.org/10.17986/blm.2016323749
Çöpoğlu ÜS, Bülbül F, Kokaçya MH, Alıcı D, Taştan MF, Ünal A, et al. Adli Psikiyatri Polikliniğinde Değerlendirilen Olguların Psikiyatrik Tanıları, Madde Kullanım Durumları, Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. New/Yeni Symposium Journal, 2014;52(1):1-6. https://doi.org/10.5455/nys.20140827121119
Çinik E, Güçlü O, Şenormancı Ö, Aydın E, Erkıran M, Erkmen H. Şizofreni Hastalarında Madde Kullanımının Suç ve Şiddet Özelliklerine Etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16:104-112. https://doi.org/10.5455/apd.164249
Görgülüoğlu Y, Küçük A, Uysal Çetinkaya S. Ceza Sorumluluğunun Belirlenmesi İçin Gönderilen Kişilerin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16(4):270-275. https://doi.org/10.5455/apd.168192
Canturk N, Koc S. Adli Tıp Kurumunda Değerlendirilen Cinsel Suç Sanıklarının Sosyodemografik Özellikleri ve Psikiyatrik Profilleri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2010, 63(2): 49-53. https://doi.org/10.1501/Tıpfak_000000760
Ural C, Öncü F, Belli H, Soysal H. Adli Psikiyatrik Süreç İçindeki Şizofreni Hastalarının Şiddet Davranışı Değişkenleri: Bir Olgu Kontrol Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2013;24(1):17-24. https://doi.org/10.5080/u6913
Camcıoğlu TH, Öncü F, Şüküroğlu S, Ger MC, Uygur N. Bipolar I Bozukluğu Olan Erkek Olguların Suç İşlemesinde Sosyodemografik ve Sosyoekonomik Etmenlerin Etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25(3):163-70. https://doi.org/10.5080/u7658
Aydın A, Kayahan A, Tunçel ÖK, Pırıldar Ş. Bir Üniversite Hastanesinde Cezai Ehliyet Yönünden Değerlendirilen Olguların Retrospektif İncelenmesi. TPD 22. Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 2018.
Cavlak M, Odabaşı Balseven A, Akçan R, Yıldırım M, Lale A, Heybet E, et al. Geriatrik Populasyonda Hukuki Ehliyet Değerlendirilmesi: Retrospektif Çalışma. Türk Geriatri Dergisi 2014; 17(4): 350-355.
Karbeyaz K, Akaya H, Gündüz T, Urazel B, Kökçüoğlu MA. Yaşlılık Nedeniyle Düzenlenen Fiili (hukuki) Ehliyet Raporları; Eskişehir Deneyimi. Adli Tıp Dergisi 2013;27(1):10-6. https://doi.org/10.5505/adlitip.2013.93695
Aydoğdu Hİ, Askay M, Kırcı GS, Özer E.18-65 Yaş Aralığındaki Kişilerde Hukuki Ehliyetin Değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni 2018; 23(2): 100-105. https://doi.org/ 10.17986/blm.2017331583
Akıncı E, Öncü F, Ger C, Sabuncuoğlu M, Kırmızı A, Eradamlar N. Bipolar Bozukluğu Olan Hastalara Yasal Temsilci Atanma Önerisini Etkileyen Sosyodemografik ve Klinik Özellikler. Türk Psikiyatri Dergisi 2017;28(3):149-55. https://doi.org/10.5080/u13514
Öztürk A, Deveci E, Etem Soyuçok E, Hale Yacı H, Aykut L. Dumlupınar Üniversitesi Evliya Çelebi Eğitim Araştırma Hastanesi’ndeki 18 Aylık Vesayet Kararlarının incelenmesi. TPD 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Turkiye, 2014.
Kadı MR, Kadı G, Balcı Y, Göçeoğlu ÜÜ. Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranları ile Takdir Oranlarının Değerlendirilmesi: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı olguları. Adli Tıp Bülteni, 2018; 23(2): 77-88. https://doi.org/10.17986/blm.2018136937
Hilal A, Akgündüz E, Kaya K, Yılmaz K, Çekin N. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalına Gelen Maluliyet Raporlarının Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni, 2017; 22(3): 189-193. https://doi.org/10.17986/blm.2017332032
Ersoy MA, Zeyfeoğlu Y, Hancı İH, Coşkunol H. Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde 1999 Yılı İçinde Verilen Adli Raporların İncelenmesi. Adli Tıp Bülteni 1999; 4(2): 60-4. https://doi.org/10.17986/blm.199942355
Kukul Güven FM, Bütün C, Yücel Beyaztaş F, Eren SH, Korkmaz İ. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne Başvuran Adli Olguların Değerlendirilmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 10(3) : 23–28.
Kalenderoğlu A, Yumru M, Selek S, Savaş HA. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Birimi’ne Gönderilen Olguların İncelenmesi. Nöropsikiyatri Arşivi 2007; 44: 86-90.
Yumru M, Savaş HA, Tutkun H, Herken H, Karasu M, Dülger E. Gaziantep Üniversitesi’nde Adli Psikiyatrik Açıdan İncelenmiş Olan Olguların değerlendirilmesi: Yüksek oranda alkol-madde kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6:30-35.
Çağlar K, Atasoy N, Saraçlı Ö, Şenormancı Ö, Atik L. Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Adli Olguların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. TPD 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Türkiye, 2014.
Atgüden N, Göncü T, Terzi A, Sayılgan N, Gültekin BK. Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Adli Psikiyatri Açısından İncelenmiş Olguların Değerlendirilmesi. TPD 19. Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu, Kuşadası, Türkiye, 2015.
Aygüneş F, Şahingöz M. Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Polikliniğinde Değerlendirilen Olguların İncelenmesi. TPD 51. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Türkiye, 2015.
Değirmenci SS, Eşsizoğlu A, Köşger F, Dilci GT. Bir Üniversite Hastanesi Adli Psikiyatri Birimince Düzenlenen Raporlar: Retrospektif Bir Çalışma. TPD 51. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Türkiye, 2015.
Topak OZ, Şahabettin Çetin Ş, Özdel İO, Erken RR. Pamukkale Üniversitesi Psikiyatri Hastanesi’ne Başvuran Adli Olguların Retrospektif İncelenmesi. TPD 52. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Türkiye, 2016.
Kahraman N, Karakoç G, Yıldırım H, Tunçel ÖK. Bir Üniversite Hastanesi Adli Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Adli Olguların İncelenmesi. TPD 19. Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 2018.
Civil Arslan F, Özkorumak Karagüzel E, Sağlam Aykut D, Kocagöz K, Kutlu G, Baz A, et al. Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Adli Olguların Değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2016; 30(3): 205-212. https://doi.org/10.5505/adlitip.2016.48568
Evrensel A, Balıbey H, Nevzat T. Bir Askeri Üniversite Hastanesi Psikiyatri Servisinde Yatarak Tedavi Gören Hastaların Yatış Süreleri ve Klinik Özellikleri: Bir Yıllık İnceleme. Medicine Science 2016;5(2):371-83. https://doi.org/ 10.5455/medscience.2015.04.8384
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub, 2013. https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2021 Adli Tıp Bülteni