Türkiye’de Kadına Karşı Şiddetin Sembolik ve Doğrudan Biçimleri: Namus Olgusu ve Namus Cinayetleri
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2019356619Anahtar Kelimeler:
namus- namus cinayetleri- kadına karşı şiddet- sembolik şiddetÖz
Gündelik yaşamda bir grubun diğerine kurduğu tahakkümün korunmasını sağlayan görünmez şiddet, yapısal, sembolik ya da normalleşmiş şiddet gibi çeşitli süreçler vardır. Pierre Bourdieu da güç ve tahakküm analizinden ve bunların modern toplumlarda toplumsal olarak yeniden üretilmesinden yola çıkarak, sembolik iktidar ve şiddet kavramını ortaya atmıştır. Sembolik iktidar, zihinlere dünya ve toplum düzeni tasavvurunun ve ırka, dine, etnik kökene veya cinsiyete dayalı toplumsal bölünmelerin meşru ve doğal olduğunu empoze etme gücüdür. Sembolik şiddet de toplumsal dünyamızı toplumun bütün üyeleri tarafından paylaşılan meşru ve “doğal” olarak varsaydığımız algı, düşünce ve eylem çerçevelerimiz olan bilişsel yapılar yoluyla gerçekleştirilir. Böylece sembolik şiddet, aynı zamanda biliş ve tanıma eylemleri olan tüm tahakküm ve boyun eğdirme eylemlerini ve hiyerarşileri kapsar. Kadının tahakküm altına alınması, ataerkil bir toplum ve devlet düzenin kurulmasıyla gerçekleştirilmiştir. Doğrudan şiddete başvurmadan, toplumsal dünya ilişkin kodlamaların eğitim sistemi ve din gibi ortak algı çerçeveleri üzerinden kadına yönelik sembolik şiddet, sembolik eril iktidarın ve tahakkümün korunmasında etkin rol üstlendiği görülmektedir. Bu makalede ataerkil düzenin dayandığı sembolik iktidarın kadının cinsel denetimini normalleştiren bir sembolik şiddet biçimi olarak namus olgusunun antropolojik ve sosyolojik gelişimi ile namusa dayalı bir doğrudan şiddet biçimi olan namus cinayetleri, Türkiye bağlamında incelenmiştir.
İndirmeler
Kaynaklar
Bookchin M. Toplumu Yeniden Kurmak. 2. Baskı. İstanbul: Sümer Yayıncılık; 2013.
Bookchin M. Özgürlüğün Ekolojisi. 2.Baskı. İstanbul: Sümer Yayıncılık; 2015.
Mackinnon CA. Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru. 2. Basım. İstanbul: Metis Yayınları; 2015.
Engels F. Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni. 8. Baskı. Ankara: Sol Yayınları; 1986.
Reed E. Kadının Evrimi II -Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye. 3. Basım. İstanbul: Payel Yayınevi; 2014.
Ecevitoğlu P. Namus Töre ve İktidar. Ankara: Dipnot Yayınları; 2012.
Berktay F. Tarihin Cinsiyeti. 5.Basım. İstanbul: Metis Yayınları; 2015.
Coomaraswamy R. Preface: Violence against Women. Içinde: Welchman L, Hossain S, editörler. “Honour”: Crimes, Paradigms and Violence Against Women. London: Zed Books; 2005. s. xi–xiv.
Almosaed N. Violence against women: a cross‐cultural perspective. J Muslim Minor Aff. Nisan 2004;24(1):67–88. DOI: https://doi.org/10.1080/1360200042000212124
Conours J. United Nations approaches to ‘crimes of honour’’’. Içinde: Welchman L, Hossain S, editörler. “Honour”: Crimes, Paradigms and Violence Against Women. London: Zed Books; 2005. s. 22–41. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350220621.ch-001
Grzyb MA. An explanation of honour-related killings of women in Europe through Bourdieu’s concept of symbolic violence and masculine domination. Curr Sociol [Internet]. 08 Kasım 2016 [kaynak 09 Kasım 2019];64(7):1036–53. Available at: http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0011392115627479 DOI: https://doi.org/10.1177/0011392115627479
Bourdieu P. Social Space and Symbolic Power. Sociol Theory [Internet]. 1989 [kaynak 09 Kasım 2019];7(1):14. Available at: https://www.jstor.org/stable/202060?origin=crossref DOI: https://doi.org/10.2307/202060
Bourdieu P. Pascalian Meditations. Stanford, California: Stanford University Press; 2000.
Gill A. Reconfiguring ‘honour’-based violence as a form of gendered violence. Içinde: Idriss MM, Abbas T, editörler. Honour Violence Women and Islam. New York: Routledge; 2011. s. 218–31.
Idriss MM. Honour, violence, women and Islam – an introduction. Içinde: Idriss MM, Abbas T, editörler. Honour, Violence, Women and Islam. New york: Routledge; 2011. s. 1–15. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203846988
Georgetown Institute for Women Peace and Security and Peace Research Institute Oslo. Women, Peace and Security Index 2019/20: Tracking sustainable peace through inclusion, justice, and security for women. Washington, DC: GIWPS and PRIO; 2019.
Odeh LA. Honor killings and the construction of gender in Arab societies. Am J Comp Law. 2010;58(4):911–52. DOI: https://doi.org/10.5131/ajcl.2010.0007
Welchman L, Hossain S. Introduction: “Honour”, Rights and Wrongs. Içinde: Welchman L, Hossain S, editörler. “Honour”: Crimes, Paradigms and Violence Against Women. London: Zed Books; 2005. s. 1–21. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350220621.0006
Korteweg A, Yurdakul G. Islam, gender, and immigrant integration: Boundary drawing in discourses on honour killing in the Netherlands and Germany. Ethn Racial Stud. 2009;32(2):218–38. DOI: https://doi.org/10.1080/01419870802065218
Werbner P. Veiled Interventions in Pure Space: Honour, Shame and Embodied Struggles among Muslims in Britain and France. Theory, Cult Soc. 2007;24(2):161–86. DOI: https://doi.org/10.1177/0263276407075004
Pitt-Rivers JA. The fate of Shechem, or the politics of sex: essays in the anthropology of the Mediterranean. Cambridge: Cambridge University Press; 1977.
Safilios-Rothschild C. “Honour” Crimes in Contemporary Greece. Br J Sociol. Haziran 1969;20(2):205. DOI: https://doi.org/10.2307/588531
Radford J. Introduction. Içinde: Radford J, Russell DEH, editörler. Femicide: the politics of woman killing. New York: Twayne Publishers; 1992. s. 379.
Lindisfarne N. Variant masculinities, variant virginities: Rethinking ‘honour and shame’. Içinde: Cornwall A, Lindisfarne N, editörler. Dislocating masculinity: Comparative ethnographies. London and New York: Routledge; 1994. s. 82–96. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203393437_chapter_4
Siddiqui H. Counting the cost: BME women and gender-based violence in the UK. IPPR Progress Rev. 01 Mart 2018;24(4):361–8. DOI: https://doi.org/10.1111/newe.12076
Chantler K, Gangoli G, Hester M. Forced marriage in the UK: Religious, cultural, economic or state violence? Crit Soc Policy [Internet]. 21 Kasım 2009 [kaynak 07 Kasım 2019];29(4):587–612. Available at: http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0261018309341905 DOI: https://doi.org/10.1177/0261018309341905
Eshareturi C, Lyle C, Morgan A. Policy responses to honor-based violence: A cultural or national problem? J Aggress Maltreatment Trauma. 21 Nisan 2014;23(4):369–82. DOI: https://doi.org/10.1080/10926771.2014.892048
Gilmore D. Introduction: the shame of dishonour. Içinde: Gilmore D, editör. Honour and Shame and the Unity of the Mediterranean. Washington, DC: American Anthropological Association; 1987.
Blok A. Rams and Billy-Goats: A Key to the Mediterranean Code of Honour. Man. Eylül 1981;16(3):427. DOI: https://doi.org/10.2307/2801293
Gill A. Patriarchal Violence in the Name of “Honour”. C. 1, International Journal of Criminal Justice Sciences. 2006.
Çelebi B. Eskiçağ’da Kadın. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları; 2015.
Hablemitoğlu Ş. Toplumsal Cinsiyet Yazıları Kadınlara Dair Birkaç Söz. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları; 2005. 228–229 s.
TBMM. Töre ve Namus Cinayetleri İle Kadınlara ve Çocuklara Yönelik Şiddetin sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurularan TBMM Araştırma Komisyonu Raporu. Ankara; 2006.
Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) [Internet]. TBMM. Resmi Gazete; 2014. Available at: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/20120308M1-1.htm
Taştan C, Yıldız AK. Dünyada ve Türkiye’de Kadın Cinayetleri 2016-2017-2018 Verileri ve Analizler [Internet]. Ankara; 2019. Available at: https://pa.edu.tr/Upload/editor/files/Kadin_Cinayetleri_Rapor.pdf
KCDP. 2008-2012 Kadın Cinayeti Gerçekleri [Internet]. Veriler. 2013 [kaynak 31 Temmuz 2018]. Available at: kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/273/2008-2012-kadin-cinayeti-gercekleri
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2014 Raporu [Internet]. Veriler. 2015 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/1878/2014-yili-kadin-cinayeti-gercekleri
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2015 Raporu [Internet]. Veriler. 2016 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2551/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2015-yili-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2016 Raporu [Internet]. Veriler. 2017 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2786/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2016-yili-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2018 Raporu [Internet]. Veriler. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2869/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2018-veri-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2017 Veri Raporu [Internet]. Veriler. 2018 [kaynak 30 Mayıs 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2845/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2017-veri-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2013 Veri Raporu [Internet]. Veriler. 2014 [kaynak 05 Mayıs 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/1878/2013-yili-kadin-cinayeti-gercekleri
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Ocak 2019 Raporu [Internet]. Veriler. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2872/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-ocak-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Şubat 2019 Raporu [Internet]. Veriler. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2873/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-subat-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Mart 2019 Raporu [Internet]. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2875/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-mart-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Nisan 2019 Raporu [Internet]. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2876/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-nisan-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Mayıs 2019 Raporu [Internet]. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2877/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-mayis-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Haziran 2019 Raporu [Internet]. Veriler. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2878/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-haziran-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Temmuz 2019 Raporu [Internet]. Veriler. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2880/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-temmuz-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Ağustos 2019 Raporu [Internet]. 2019. [kaynak 06 Kasım 2019] Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2881/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-agustos-2019-raporu
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Eylül 2019 Raporu [Internet]. 2019 [kaynak 06 Kasım 2019]. Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2883/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-eylul-2019-raporu
UNODC. Global Study on Homicide - Gender-related killing of women and girls. 2018.
KCDP. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2017 Veri Raporu [Internet]. İstanbul; 2018. [kaynak 06 Mayıs 2019] Available at: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/2845/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2017-veri-raporu
Çakır R, Yavuz MF, Demircan YT. Türkiye’de, Namus Saikiyle İşlenen Adam Öldürme Suçlarının Değerlendirilmesi. Adli Tıp Derg [Internet]. 2004;(18(3-4)):1–9. Available at: https://www.journalagent.com/adlitip/pdfs/ADLITIP_18_3_27_33.pdf
Tezcan M. Türkiye’de Töre (Namus) Cinayetleri (Sosyo-Kültürel Antropolojik Yaklaşım). Ankara: Naturel Yayıncılık; 2003.
Tahincioğlu ANY. Namusun Halleri. İstanbul: Postiga Yayınları; 2011. 75 s.
Centel N, Zafer H, Çakmut Ö. Kişilere Karşı İşlenen Suçlar I. İstanbul: Beta Yayınları; 2017.
KSGM. Türkiye’de Kadın [Internet]. 2019. [kaynak 06 Kasım 2019] Available at: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/19172/tr-de-kadin-eylul.pdf
İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi. TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’na sunulan Rapor [Internet]. 2019. s. 120–8. Available at: https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/docs/khum/KH2019.pdf
Nazan Moroğlu. Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi 6284 sayılı Yasa ve İstanbul Sözleşmesi. Türkiye Barolar Birliği Derg [Internet]. 2012;99:357–80. Available at: http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2012-99-1169.pdf
Chesler P. Are Honor Killings Simply Domestic Violence? Middle East Q. 2009;(Spring):61–9.
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
