Travmatik Yaşantının Trafik Cezalarına Etkisi: Alkollüyken Araç Kullanan Sürücüler Bağlamında Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1328Anahtar Kelimeler:
Adli Bilimler- Travmatik Yaşam Olayı- SuçÖz
Amaç: Bu çalışmada alkollüyken araç kullanımı olan sürücülerin yaşam boyu travmatik yaşantı sıklıklarını tespit etmek, trafik ceza bilgilerini incelemek, travmatik öykü ve ceza bilgileri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Kasım 2015- Haziran 2016 tarihleri arasında Bursa Sağlık Müdürlüğü tarafından yürütülen Sürücü Davranışları Geliştirme Eğitimine katılan 295 katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Sürücülere araştırmacılar tarafından hazırlanan travmatik yaşantıların ve demografik bilgilerin yer aldığı Sürücü Bilgi Formu uygulanmıştır. Ayrıca sürücülerin sürücü belgesi ceza bilgileri İl Emniyet Müdürlüğü’ne resmi yazı ile başvurularak talep edilmiş, gerekli izinler alındıktan sonra trafik ihlal bilgilerinin yer aldığı Sürücü Belgesi Ceza bilgileri ve yaşam boyu travmatik yaşam öyküsü arasındaki ilişki incelenmiştir.
Bulgular: Sürücülerin yaş ortalaması 40,47±9,48’tir. Sürücülerin 33’ü (%11,2) hayatını tehdit eden bir hastalık ya da yaralanma geçirdiğini, 32’si (%10,8) ciddi bir kaza geçirme ya da ciddi bir şekilde yaralandığını, 28’i (%9,5) kendisine fiziksel şiddet ya da silah kullanıldığını belirtmiştir. Sürücülerden 63’ü (%21,4) ailesinden birini (sevgili, eş, ya da çok yakın arkadaş) bir kaza, cinayet ya da intihar sonucu kaybettiğini, 18’i (%6,1) ölümle ya da ciddi yaralanmayla tehdit gördüğünü belirtmiştir. Sürücülerin en sık %46,9 ile 34.maddeyi ihlal ettiği daha sonra %45,8 ile 51/2-A, %38,2 ile 78/1-A, %30,2 ile 118/7. Maddeyi ihlal ettikleri tespit edilmiştir. Herhangi birinden tekmelenme, dövülme, tokat atılma ya da başka yolla fiziksel zarar görenler ile 78/1-A ihlal maddesi arasında ilişki bulunmuştur [χ²(2) =7.19, p<.00].
Sonuç: Alkollüyken araç kullanma öyküsü olan sürücülerle yapılan bu çalışmada, yaşam boyu travmatik öykü ve trafik ihlalleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Adli Bilimler; Travmatik Yaşam Olayı; Suç
İndirmeler
Kaynaklar
Akalın M. Alkollü araç kullanımını önleme amaçlı kanunların sürücüler üzerindeki caydırıcı etkisi: Kars ili örneği [Doktora Tezi]. Ankara: Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Anabilim Dalı; 2013.
Yeşil A. Ruhsal travmanın alkol etkisi altında araç kullanma riskine etkileri [Doktora Tezi].
İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı; 2018.
Budak S. Psikoloji sözlüğü. 1. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları; 2000.
Arkonaç O. Açıklamalı psikiyatri sözlüğü. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 1999.
Eker İ, Yılmaz B. Risk Alma Davranışı: Çocukluk Çağı Travmaları ve Benlik Saygısı
Temelinde Bir Değerlendirme. Klinik Psikiyatri. 2016;19:27-36. https://doi.org/10.5505/kpd.2016.02996. DOI: https://doi.org/10.5505/kpd.2016.02996
Erel Ö, Gölge ZB. Üniversite Öğrencilerinde Riskli Davranışlar ile Çocukluk Çağı İstismar,
Dürtüsellik ve Riskli Davranışlar Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi.
;16(3):189-197. https://doi.org/ 10.5455/apd.167082.
Shin AH, Edwards EM, Heeren T. Child Abuse and Neglect: Relations to Adolescent
Binge Drinking in The National Longitudinal Study of Adolescent Health Study. Addict
Behav. 2009;34(3): 277–280. https://doi.org/ 10.1016/j.addbeh.2008.10.023.
Boyer W. The Development of Risk-Taking: A Multi-Perspective Review. Developmental
Review. 2006;26: 291-345.https://doi.org/ 10.1016/j.dr.2006.05.002. DOI: https://doi.org/10.1016/j.dr.2006.05.002
Forster M, Grigsby TJ, Rogers CJ, Benjamin SM. The Relationship Between Family-Based Adverse Childhood Experiences and Substance Use Behaviors Among A Diverse Sample of College Students. Addictive Behaviors. 2018;76: 298-304.
http://dx.doi.org/10.1016/j.addbeh.2017.08.037. DOI: https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2017.08.037
Dutcher CD, Vujanovic AA, Paulus DJ, Bartlett BA. Childhood Maltreatment Severity and Alcohol Use in Adult Psychiatric Inpatients: The Mediating Role of Emotion RegulationDifficulties. General Hospital Psychiatry. 2017;48:42-50.
http://dx.doi.org/10.1016/j.genhosppsych.2017.06.014. DOI: https://doi.org/10.1016/j.genhosppsych.2017.06.014
Gürgen A. Alkol kullanım bozukluğu olan hastalarda çocukluk çağı travmaları ve duygu
düzenleme güçlüğünün araştırılması: kesitsel kontrollü çalışma [Uzmanlık Tezi].
Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
Anabilim Dalı; 2017.
Aarstad-Martin S, Boyraz G. Posttraumatic Stress, Risky Drinking, and Prescription Drug
Misuse in Trauma-Exposed College Students. Journal of Loss and Trauma.
;22(7):599-612. http://dx.doi.org/ 10.1080/15325024.2017.1360590.
Odacı H, Çelik ÇB. The Role of Traumatic Childhood Experiences in Predicting a
Disposition to Risk-Taking and Aggression in Turkish University Students. Journal of
Interpersonal Violence.2017; 1-14. http://dx.doi.org/org/10.1177/0886260517696862.
Aker AT (editör). Temel sağlık hizmetlerinde ruhsal travmaya yaklaşım. Ankara: Türkiye
Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi Yayını; 2012.
Şahiner ŞY. Alkol ve madde bağımlılarının sosyodemografik özellikler çocukluk çağı
travmaları başa çıkma yöntemleri ve kişilik özellikleri açısından karşılaştırılması
[Uzmanlık Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı; 2012.
Karancı AN, Aker AT, Işıklı S, Başbuğ-Erkan BB, Gül E ve Güzel HY, editörler.
Türkiye’de travmatik yaşam olayları ve ruhsal etkileri. 1. Baskı, Matus Basımevi; 2012.
Sledjeski EM, Speisman B, Dierker LC. Does Number of Lifetime Traumas Explain the
Relationship Between PTSD and Chronic Medical Conditions? Answer From the
National Comorbidity Survey-Replication(NCS-R). Journal of Behavioral Medicine.
;31(4):341-349. http://dx.doi.org/10.1007/s10865-008-9158-3. DOI: https://doi.org/10.1007/s10865-008-9158-3
Dube SR, Fairweather D, Pearson WS, Felitti VJ, Anda RF, Croft JB. Cumulative
Childhood Stress and Autoimmune Diseases in Adults. Psychosomatic Medicine.2009;
(2): 243-50. http://dx.doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181907888. DOI: https://doi.org/10.1097/PSY.0b013e3181907888
Neupane PS, Bramness GJ, Lien L. Comorbid Post-Traumatic Stress Disorder in Alcohol
Use Disorder: Relationships to Demography, Drinking and Neuroimmune Profile. BMC
Psychiatry. 2017;17:312.http://dx.doi.org/org/ 10.1186/s12888-017-1479-8.
O’hare T, Shen C, Sherrer MV. Trauma and Health Risk Behaviors in People with Severe
Mental illness. Social Work in Mental Health. 2017;15(2):159-170. http://dx.doi.org/10.1080/15332985.2016.1191584. DOI: https://doi.org/10.1080/15332985.2016.1191584
Dalbudak E. Erkek alkol bağımlılarında travma sonrası stres bozukluğu ve kişilik
özelliklerinin yaşam kalitesine ilişkisi [Uzmanlık Tezi]. İstanbul: Bakırköy Prof.
Dr.Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Psikiyatri Birimi; 2008.
Donley S, Habib L, Jovanovic T, Kamkwalala A, Evces M, Egan G,et al. Civilian PTSD
Symptoms and Risk for Involvement in the Criminal Justice System. J Am Acad
Psychiatry Law 2012; 40(4): 522–529.
Zoroğlu SS, Tüzün Ü, Şar V, Öztürk M, Kora ME, Alyanak B. Çocukluk Dönemi İstismar
ve İhmalinin Olası Sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2001;2(2):69-78.
Read JP. Radomski S, Wardell JD. Posttraumatic Stress and Problem Drinking at the
Transition Out of College. Prev Sci. 2017;18:440–449. http://dx.doi.org/ 10.1007/s11121-017-0778-0. DOI: https://doi.org/10.1007/s11121-017-0778-0
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2020 Adli Tıp Bülteni
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
