E-Zorbalık Ölçeği ve E-Mağduriyet Ölçeği: Ankara Üniversitesi Sigara Bağımlısı Öğrencilerinde Geçerlilik Güvenilirlik Çalışması
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2019252290Anahtar Kelimeler:
geçerlilik- güvenilirlik- siber mağduriyet- siber zorbalık- üniversite öğrencisiÖz
Amaç: Bu araştırmanın amacı Lam ve Li (2013) tarafından geliştirilen Gençdoğan ve Çıkrıkçı (2015) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış olan E-Zorbalık Ölçeği’nin ve E-Mağduriyet Ölçeği’ningeçerlilik ve güvenilirlik çalışmasını yapmaktır.
Yöntem: Bu çalışmanın örneklemini Ankara Üniversitesi öğrencilerinden hukuk fakültesi, tıp fakültesi, mühendislik fakültesi öğrencisi olan ve sigara bağımlısı gönüllü 120 öğrenci oluşturdu. Veriler Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu, altı maddeden oluşan E-Zorbalık Ölçeğive beş maddeden oluşan E-Mağduriyet Ölçeğiile toplandı. Verilerin analizinde içerik geçerliliği için Kaiser-Meyer-Olkin(KMO) ve Bartlett's Testi, güvenilirlik çalışmasında Cronbach alfa katsayısı kullanıldı.
Bulgular: E-Zorbalık Ölçeği’nde geçerlilik analiz sonucu KMO değeri %79,8, Barlett Küresellik Testi Ki Kare değeri323,480 olup yeterli geçerlilik düzeyine sahiptir. E-Zorbalık Ölçeği’ndeCronbach alfa katsayısı 0,834 olup kuvvetli güvenilirlik derecesine sahip olduğu belirlendi. E-Mağduriyet Ölçeği’nde geçerlilik analiz sonucu KMO değeri %73,9, Barlett Küresellik Testi Ki Kare değeri224,418 bulundu. E-Mağduriyet Ölçeği’nde Cronbach alfa katsayısı 0,808 olup kuvvetli güvenilirlik derecesine sahip olduğu belirlendi.
Sonuç: Gençdoğan ve Çıkrıkçı tarafından Türkçe’ye uyarlanmış olan E-Zorbalık Ölçeği ve E-Mağduriyet Ölçeği yüksek seviyede güvenilirlik ve yeterli geçerlilik seviyesine sahiptir.Ölçeğin sigara bağımlısı üniversite öğrencilerinin siber mağduriyet yaşama ve siber zorbalık gösterme durumlarının saptanmasındakullanılması önerilmektedir.
İndirmeler
Kaynaklar
Berkowitz L. Aggression: Its Causes, Consequences, and Control. New York: Mcgraw-Hill, 1993.
Suler J. The online disinhibition effect. CyberPsychology & Behavior 2004;7(3):321-6. https://doi.org/10.1089/1094931041291295. DOI: https://doi.org/10.1089/1094931041291295
Kowalski RM, Limber SP. Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health 2007;41(6):22-30. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.017. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.017
Yetim S. Siber Zorbalık, Türkiye ve ABD karşılaştırması (Abd V. Drew Dosyası). TBB Dergisi 2015;120:325-84.
Hinduja S, Patchin JW. Bullying, cyberbullying, and suicide. Archives of Suicide Research 2010;14(3):206-21. https://doi.org/10.1080/13811118.2010.494133. DOI: https://doi.org/10.1080/13811118.2010.494133
Erdur-Baker Ö, Topçu Ç. Siber Zorbalık. İçinde: Deryakulu D (Ed.). Bilişim Teknolojileri Öğretiminde Sosyo-Psikolojik Değişkenler. 1. Baskı. Ankara: Maya Akademi Yayıncılık, 2008;105-25.
Arıcak OT, Tanrıkulu T ve Kınay H. Siber Mağduriyet Ölceği’nin ilk psikometrik bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2012;11:1-6.
Eroğlu Y. Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model Önerisi. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 2014.
Menesini E, Nocentini A. Cyberbullying definition and measurement: Some critical considerations. Journal of Psycholog 2009;21:230-2. https://doi.org/10.1027/0044-3409.217.4.230. DOI: https://doi.org/10.1027/0044-3409.217.4.230
Promoting the health of young people in Custody Pg. 7. http://www.euro.who.int/document/e81703.pdf Erişim tarihi: 25.12.2018.
Adolesanlarda Koruyucu Sağlık Hizmetleri. www.sabem.saglik.gov.tr/Akademik_Metinler/goto.aspx?id=1455 Erişim tarihi: 26.12.2018.
Kılıççı Y. Okulda Ruh Sağlığı. 5. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2006;113–5.
Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2014. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16198 Erişim tarihi: 25.12.2018.
Davis RA. Cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior 2001;17(2):187–95. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(00)00041-8. DOI: https://doi.org/10.1016/S0747-5632(00)00041-8
Yang SC, Tung CJ. Comparison of internet addicts and nonaddicts in Taiwanese high school. Computers in Human Behavior 2007;23(1):79-96. https://doi.org/10.1016/j.chb.2004.03.037. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2004.03.037
Tokunaga RS. Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior 2010;26:277-87. https://doi.org/10.1016/j.chb.2009.11.014. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2009.11.014
Smith PK. Cyberbullying and Cyber Aggression. In: Jimerson SR, Neckerson AB, Mayer MJ, Furlong MJ (Eds.), Handbook of School Violence and School Saffety: International Research and Practice. New York, US: Routledge/ Taylor & Francis Group, 2012.
Gençdoğan B, Çıkrıkçı Ö. Reliability and validity studies of the Turkish version of the e-bullying scale (E-BS) and e-victimization scale (E-VS). Journal of Theory and Practice in Education 2015;11(1):359-73.
Alvarez-García D, Nú~nez JC, Barreiro-Collazo A, García T. Validation of the Cybervictimization Questionnaire (CYVIC) for adolescents. Computers in Human Behavior 2017;70: 270-81. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.01.007. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.01.007
Alvarez-García D, Barreiro-Collazo A, Nú~nez JC, Dobarro A. Validity and reliability of the Cyber-aggression Questionnaire for adolescents (CYBA). The European Journal of Psychology Applied to Legal Context 2016;8:69-77. https://doi.org/10.1016/j.ejpal.2016.02.003. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejpal.2016.02.003
Çetin B, Yaman E, Peker A. Cyber Victim and Bullying Scale: A study of validity and reliability. Computers & Education 2011;57(4):2261-71. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.06.014. DOI: https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.06.014
Arıcak OT, Kınay H, Tanrıkulu T. Siber Zorbalık Ölceği’nin ilk psikometrik bulguları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi 2012;9(1):101-14.
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
