ÖZET

Rehabilitasyon ve tedavi merkezleri, çocuk ve ergenlere hizmet veren organizasyonlardır. Temel amaç, bakım verilen kişilerin “zihinsel sağlık” tedavi planlarının yapılmasıdır. Yirmi dört saat bakım veren, uygulanan programlar ve tedavi yöntemleri açısından değişkenlik gösteren kuruluşlardır.

Oğuz Kağan Köksal Çocuk ve Gençlik Merkezi Adana ilinde, istismar ve ihmale uğramış, alkol-madde kullanan, ruhsal sorunları nedeni ile tedaviye ihtiyaç duyan, sokakta yaşayan 8-18 yaş arası kızların tedavi ve rehabilitasyonu amacıyla kurulmuştur.

Araştırmaya, 2004 tarihinden itibaren tedavi ve rehabilitasyon amacıyla kuruma kabul edilen ve istismar ve ihmale uğramış 72 kız çocuk alınmıştır. Kız Çocuklarına uygulanan Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Durumluk Kaygı Envanteri (STAI-I), Sürekli Kaygı Envanteri (STAI-II) ve Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi (MOKSL) Yatış ve Son Ölçüm olarak uygulanmıştır. Kız çocuklarının, Durumluk Kaygı Envanteri (STAI-I), Sürekli Kaygı Envanteri (STAI-II) ve Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi (MOKSL) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.001).

Çocukların gruplandırılmış kalış sürelerine (0-3 ay; 4- 6 ay; 7-9 ay ve ≥10 ay) göre ölçeklerin puanlarının yatışson ölçüm ortalamaları özellikle 3-7 ay arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Ölçek puanlarının tedavi sonrası değerleri, başlangıç değerlerine göre önemli olacak şekilde düşük olduğu gözlenmiştir (p≤0.05). Bu durum merkezde kalan kız çocuklarının 3 aydan önce taburcu edilmeleri ve 7. aydan sonra kalmaya devam etmelerinin depresyon, sürekli kaygı ve obsesyon ölçeği değerlerini anlamlı ölçüde etkilemediğini düşündürmektedir.

İstismar ve ihmale uğrayan çocukların tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinde tedavilerinin yapılması ve uzun dönemde bu çocuklarının yaşamlarında neler yapabileceklerinin planlanması, merkezden ayrıldıktan sonra günlük yaşama adaptasyonlarının sağlanması ve örgün eğitimlerini sürdürebilmelerini ve daha sonra mesleki yaşama hazırlanmaları sağlıklı bir toplum olmamız açısından önemlidir.