ÖZET

Amaç:

Organ nakli birçok hasta için yaşamın belki de son seçeneği olarak oldukça önemlidir. En önemli organ kaynaklarından biri ise beyin ölümü gerçekleşen olgulardan yapılan nakillerdir. Bunların önemli bir kısmını ise adli olgular oluşturmaktadır. Bu çalışma adli olgulardan yapılan nakillerle ilgili sorunların ortaya konması amacıyla yapılmıştır. Olguların özellikleri ve konuyla ilgili tarafların görüşleri incelenmiştir.

Gereç ve Yöntem:

Retrospektif tarama ve anket uygulaması olarak yapılan çalışmada; İstanbul Bölge Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi beyin ölümü bildirim formu ve diğer kayıtlarından 2005-2009 yılları arasında beyin ölümü gerçekleşmiş 810 olgu incelenmiştir. Anket çalışması; İstanbul Sağlık Müdürlüğü Genel Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Yoğun Bakım Üniteleri'nde görev yapan gönüllü 279 hemşire ve 179 hekime uygulanmıştır.

Bulgular:

İncelenen 810 olgunun 259 (% 32.0)'unu adli olguların oluşturduğu görülmektedir. Donör olan beyin ölümlü 273 olguda, adli olgu oranı %39.9'dur. Beyin ölümü gerçekleşmiş 109 adli olgu orijine göre incelediğinde; donör olan 44 (%40.4) ve donör olmayan 58 (%38.7) olguda birinci sırayı trafik kazaları aldığı, bunu donör olan 33 (%30.2) ve donör olmayan 19 (%12.7) oranla ateşli silah yaralanmalarının izlediği belirlenmiştir. Donör olan adli olguların savcı izni kayıtları incelendiğinde; sadece %6 olguda kayıt olduğu görülmektedir. Anket çalışmamızda, hemşirelerin %69.1'i, hekimlerin 74.1'i ülkemizde organ nakli ile ilgili yasada, adli olgulardan organ alınması koşullarını belirleyen ve mevcut eksiklikleri tamamlayan yeni yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğine inandıklarını belirtmişlerdir.

Sonuç:

Anket çalışmasına katılan sağlık çalışanlarının büyük çoğunlukla belirttikleri üzere ülkemizde adli olgulardan organ nakliyle ilgili koşulları belirleyen ve mevcut eksikleri tamamlayan yeni yasal düzenlemelere gereksinim vardır.