Bitkisel Ürünlerin ve Gıda Destek Ürünlerinin İçeriklerinin Adli ve Hukuki Boyutu
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2014191770Anahtar Kelimeler:
bitkisel ürünler- sibutramine- sporda kullanılan destek ürünleri- cinnarizine- gc-msÖz
Günümüzde alternatif ya da destekleyici tedavi yöntemlerine ve bunlara bağlı olarak bitkisel ürünlere artan bir ilgi söz konusudur. Bu ürünler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan gıda destek maddesi ruhsatı alınarak, “gıda takviyesi” adı altında piyasaya sürülmektedir. Bu tip ürünler ilaç statüsünde olmadığından ruhsatlandırılması ve piyasaya arzı farklılık gösterebilmektedir. Bu ürünlerle ilgili sıklıkla gözlenen sorunlar arasında kontaminasyon, katkı maddeleri, toksisite ve yanlış doz ve etiketlemeden kaynaklı tek tip üretim problemleri sayılabilir.
Son zamanlarda söz konusu ürünlere ait zehirlenmeler ve ilaç etkileşimlerinin neden olduğu istenmeyen ve beklenmeyen durumlar gözlemlenmektedir. Bu gözlemler, alternatif ya da destekleyici ürün adı altında piyasaya sunulan bitkisel ürünlerin üretimi, ruhsatlandırılması, satışı ve denetimi konusunda ciddi düzenlemelere ve uygulamalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Çalışmamızın amacı, laboratuarımıza içerik analizi için yönlendirilen, ikisi bakanlık onayı olmaksızın bitkisel ürün adı altında satılmakta olan, diğeri ise bakanlık onaylı sporcu destek ürünü olmak üzere üç olgudan elde edilen bulgularımızı sunmak ve ilgili olguları Türk Ceza Kanunun hükümlerine göre değerlendirmektir.
Anahtar kelimeler: Bitkisel ürünler, Sibutramine, sporda kullanılan destek ürünleri, Cinnarizine, GC-MS.
İndirmeler
Kaynaklar
Kupiec T, Raj V. Fatal seizures due to potential herb-drug interactions with Ginkgo biloba. J Anal Toxicol 2005;29:755-758. DOI: https://doi.org/10.1093/jat/29.7.755
Eroglu E, Gemici G, Bayrak F, Kalkan AK, Degertekin M. Acute myocardial infarction in a 24 year-old man possibly associated with sibutramine use. Int J Cardiol 2009;137:e43-45. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2008.06.017
Daglioglu N, Akcan R. High Dosage Sibutramine Detected in Chinese Herbal Drug. Nobel Med 2012; 8(1):100-102
Kronstrand R, Roman M, Thelander G, Eriksson A. Unintentional fatal intoxications with mitragynine and O-desmethyltramadol from the herbal blend Krypton. J Anal Toxicol 2011;35:242-247. DOI: https://doi.org/10.1093/anatox/35.4.242
Lau G, Lo DS, Yao YJ, Leong HT, Chan CL, Chu SS. A fatal case of hepatic failure possibly induced by nitrosofenfluramine: a case report. Med Sci Law. 2004;44(3):252-263. DOI: https://doi.org/10.1258/rsmmsl.44.3.252
WHO Geneva Meeting Report. 1972, http://whqlibdoc.who.int/trs/WHO_TRS_498.pdf (Erişim tarihi: 13.06.2014)
İlaç Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara 2001, 1. ISBN 975-19-2569-X, www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/.../oik556.pdf (Erişim tarihi: 13.06.2014)
Şencan N. Eczacının İlaç Üzerindeki Sorumluluk ve Zorunlulukları. İlaç ve Tıp Alanında Ceza Hukuku, Etik ve Tıbbi Sorunlar Sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 8 Ekim 2008, s. 167.
Doğan C. İlaç Kullanımından Ortaya Çıkan Zararlardan Cezai Sorumluluk, II.Sağlık Hukuku Kurultayı, 7-8 Kasım 2008 Ankara, Ankara Barosu Yayınları 2009, 411-455.
Başaran A. Ülkemizdeki bitkisel ilaçlar ve ürünlerde yasal durum. MİSED, 2012; 27-28: 22-26.
Coskun M, Goker AH. Bitkisel ürünlerde analizin önemi, MİSED, 2012;27-28:30-34.
Luque CA, Rey JA. The discovery and status of sibutramine as an anti-obesity drug. Eur J Pharmacol 2002;440:119-128. DOI: https://doi.org/10.1016/S0014-2999(02)01423-1
Nisoli E, Carruba MO. A benefit-risk assessment of sibutramine in the management of obesity. Drug Safety 2003;26(14):1027-1048. DOI: https://doi.org/10.2165/00002018-200326140-00004
The World Anti-Doping Code (2006) The 2006 prohibited list international standard. World Anti-Doping Agency, Montreal. www.wada-ama.org. (Son erişim tarihi: 13.06.2013)
Consumer directed questions and answers about FDA’s initiative against contaminated weight loss products. http://www.fda.gov/drugs/resourcesforyou/consumers/questionsanswers/ucm136187.htm (Erişim tarihi: 13.06.2014)
Müller D, Weinmann W, Hermanns-Clausen M. Chinese slimming capsules containing sibutramine sold over the Internet: a case series. Deutsches Arzteblatt International 2009;106 (13):218-222. DOI: https://doi.org/10.3238/arztebl.2009.0218
Weight loss products recalled, http://www.webmd.com/diet/news/20090422/34-weight-loss-products-recalled (Erişim tarihi: 13.06.2014)
Fake Alli diet pills can pose health risks, http://edition.cnn.com/2010/HEALTH/01/23/fake.diet.drug/index.html (Erişim tarihi: 13.06.2014)
Vidal C, Quandte S. Identification of a Sibutramine-metabolite in Patient Urine After Intake of a “Pure Herbal” Chinese Slimming Product. Ther Drug Monit 2006;28(5):690-692. DOI: https://doi.org/10.1097/01.ftd.0000245392.33305.b0
Phattanawasin P, Sotanaphun U, Sukwattanasinit T, Akkarawaranthorn J, Kitchaiya S. Quantitative determination of sibutramine in adulterated herbal slimming formulations by TLC-image analysis method. Forensic Sci Int 2012;219(1-3):96-100. DOI: https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2011.12.004
Ramakrishna V. S. Nirogi, Vishwottam Kandikere, Manoj Shukla, Koteshwara Mudigonda, Santosh Maurya, Sensitive and reproducible liquid chromatography-tandem mass spectrometry method for quantification of sibutramine in human plasma, Forensic Toxicology 2007;25(1):30-36. DOI: https://doi.org/10.1007/s11419-007-0024-8
Ding L, Hao X, Huang X, Zhang S. Simultaneous determination of sibutramine and its N-desmethyl metabolitesin human plasma by liquid chromatography-electrospray ionization-mass spectrometry method and clinical applications. Anal Chim Acta 2003;492:241-248. DOI: https://doi.org/10.1016/S0003-2670(03)00209-5
Ariburnu E, Uludag MF, Yalcinkaya H, Yesilada E. Comparative determination of sibutramine as an adulterant in natural slimming products by HPLC and HPTLC densitometry. J Pharm Biomed Anal 2012;64-65:77-81. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpba.2012.02.004
Strano-Rossi S, Colamonici C, Botre F. Detection of sibutramine administration: a Gas Chromatography/Mass Spectrometry study of the main urinary metabolites. Rapid Commun Mass Spectrom 2007;21:79-88. DOI: https://doi.org/10.1002/rcm.2807
Mercan S. Adli farmakogenetikte CYP2D6 polimorfizminin önemi, Doktora Tezi, , İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, 2012.
Da Rocha MS1, Dodmane PR, Arnold LL, Pennington KL, Anwar MM, Adams BR, Taylor SV, Wermes C, Adams TB, Cohen SM. Mode of action of pulegone on the urinary bladder of F344 rats. Toxicol Sci 2012;128(1):1-8. DOI: https://doi.org/10.1093/toxsci/kfs135
Topçu G, Yapar G, Türkmen Z, Gören AC, Öksüz S, Schilling JK, Kingston DGI. Ovarian antiproliferative activity directed isolation of triterpenoids from fruits of Eucalyptus camaldulensis Dehnh. Phytochemistry Letters 2011; 4:421–425. DOI: https://doi.org/10.1016/j.phytol.2011.05.002
Deka CVR. Role of Cinnarizine in Peripheral Vertigo. Vertigo Viewpoint 2006;4(1):2-4.
Nicholson AN, Stone BM, Turner C, Mills SL. Central effects of cinnarizine: Restricted use in aircrew. Aviation, Space, and Environmental Medicine 2002;73(6):570-574.
Teive HLAG, Troiano AR, Germiniani FMB, Werneck LC. Flunarizine and cinnarizine-induced parkinsonism: A historical and clinical analysis. Parkinsonism & Related Disorders 2004;10(4):243-245. DOI: https://doi.org/10.1016/j.parkreldis.2003.12.004
Turner D, Lurie Y, Finkelstein Y, Schmid T, Gopher A, Kleid D, Bentur Y. Pediatric cinnarizine overdose and toxicokinetics. Pediatrics 2006;117(5):e1067-e1069. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2005-2059
Ersoz T. Bitkisel ilaçlar ve gıda takviyeleri ile ilgili genel yaklaşım ve sorunlar. MİSED, 2012;27-28: 11-21.
Örgen N. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AIFD) Genel Sekreterliği, Hürses Gazetesi 2007.
http://www.havanhaber.org/?page=basindan&basindan_ID=2193 (Erişim tarihi: 13.06.2014)
Altunkaş A. Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu (TCK m. 187) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2013;19(2):829-870.
Blacksell L, Byard RW, Musgrave IF. Forensic problems with the composition and content of herbal medicines. J Forensic Leg Med. 2014:23;19-21. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jflm.2014.01.008
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
