Şüpheli Ölüm Olgusunda Organ Nakli Adli Tıbbi ve Etik Sorunlar
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.2011161722Anahtar Kelimeler:
adli tıp- organ transplantasyonu- otopsiÖz
Gelişen tıp teknolojisi, organ nakli ile yaşama ümidi kalmayan insanlara ikinci yaşamı sunarken, beraberinde hukuk ve etik tartışmayı başlatmıştır. Bu çalışmada bir olgu nedeni ile adli olgularda yapılan organ nakillerinde karşılaşılan yasal ve etik soranları tartışmak amaçlanmıştır. Çalışmamızda beyin ölümü gerçekleşmiş, organ nakli süreci başlatılmış ancak aynı zamanda şüpheli ölüm nedeni ile adli olgu bildirimi yapılan ve Adli makamlarca Anabilim Dalımızdan görüş istenen bir olgu ve süreç ele alınmıştır. Odasında bilinci kapalı olarak bulunan 2,5 yaşındaki kız çocuğunun getirildiği Üniversite Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinde sekiz gün süren tüm müdahalelere rağmen beyin ölümü gerçekleşti. Bu sürede ölüm nedeni belirlenemedi ve adli olgu bildirimi yapıldı. Aynı zamanda organ nakli için süreç başlatıldı ve Cumhuriyet Savcılığı haberdar edildi. Adli tıp uzmanlan yarar sağlama ilkesiyle adli sorumluluklar arasında karar vermek zorunda bırakıldılar. Tıbbi belgelerin incelenmesiyle alınacak organların otopside yapılacak incelemeleri olumsuz yönde etkilemeyecekleri görüşüne varıldı ve sonuçta transplantasyon ekibince operasyon gerçekleştirilerek karaciğer ve böbrekler almdı. Muhtemel kalp hastalığı nedeniyle kalp alınmadı. Mevcut durumuyla otopsi işlemi yapılarak gereken örnekler alındı. Ölüm sebebinin belirlenebilmesi için otopsi zorunluluğu, nakil için almacak organların ölüm sebebini belirlemek için incelenmesi gereği, zaman kısıtlılığı, ailenin rızası, aşılması gereken adli ve tıbbi soranları oluşturdu. Organ nakli ile ilgili yasal düzenlemeler, ceza hukuku bakımından uygulamanın hukuka uygunluğunu sağlasa ve sorumluluğu kaldırsa da, pratik olarak tıbbın ve teknolojinin sunduğu bu olanak, kanunilik ve üstün yarar ilkeleri arasında sıkışmakta, ilgili tarafları ahlak ve hukuk önünde zor durumda bırakmaktadır.
Anahtar kelimeler: Adli tıp, organ transplantasyonu, otopsi.
İndirmeler
Kaynaklar
Demirhan EA. Organ aktarmaları. Tıbbi Deontoloji ve Genel Tıp Tarihi (2. Baskı). Bursa, Güneş ve Nobel Yayınlan, 1996;9-117.
Edime T. Türkiye'de organ ve doku nakli uygulamalan: Sonuçlan ve strateji önerileri. Türkiye Klinikleri J Med Sei 2004;24:261-6.
Naçar M, Çetinkaya F, Kanyılmaz D, Tokgöz B, Utaş C. Hekim adaylarının organ nakline bakış açılan. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2001;10:123-8.
Özdağ N. Organ nakli ve bağışma toplumun bakışı. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001 ;5:46-55.
Woo KT. Social and cultural aspects of organ donotion in Asia. Ann Acad Med Singapore 1992;21:421 -7.
Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun. 3.6.1979 gün ve 16655 sayılı Resmi Gazete.
Gökçen A. Organ ve doku nakli üzerine düşünceler. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Milenyum Armağanı, 2000;8;63-85.
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, 01.06.2000 gün ve 24066 sayılı Resmi Gazete.
Akıncı Ş. Türk Özel Hukuku'nda Cesetten Yapılan Organ Nakilleri ve Bu Konuda Gerçekleştirilmesi Düşünülen Yeni Düzenlemeler, Prof. Dr. Halil Çin'e 10. Yıl Hizmet Armağanı, Selçuk Üniversitesi, Konya 1995; 429-447.
Atamer Y. M. Ölüden Organ Naklinin Beraberinde Getirdiği Bazı Hukuki Soranlar, Milletlerarası Hukuk Bülteni 1999-2000;125-155.
Akıncı Ş. Türk Özel Hukuku'nda Cesetten Yapılan Organ Nakilleri ve Bu Konuda Gerçekleştirilmesi Düşünülen Yeni Düzenlemeler, Prof. Dr. Halil Çin'e 10. Yıl Hizmet Armağanı, Selçuk Üniversitesi, Konya 1995; 432-433.
Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Haklan ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları Ve Biyotıp Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. Kanun No:5013,ResmiGazete: 09.12.2003-25311
Artuk M.E, Gökçen A. Yenidünya C. Ceza Hukuku Genel Hükümler I, Ankara 2002;485.
Adli Vakalar ve Organ Nakli, 05.03.2007. http://www.turkhukuksitesi. com/showthread.php?t = 12 862 (Erişim tarihi: 10.11.2011).
Garson Jr A, Dick II M, Fournier A, et al. The long QT syndrome in children, an international study of 287 patients. Circulation 1993;87:1866-72. DOI: https://doi.org/10.1161/01.CIR.87.6.1866
SilkaMJ. Sudden Cardiac Death. In: Moss and Adams' Heart Disease in Infants, Children, and Adolescent, (6th Edition, Volume 1 ) (Eds: Ailen HD, Gutgesell HP, Clark EB, Driscoll DJ), Lippincott Williams&Wilkins, 2001:543-4.
Gillette PC, Garson Jr A, Case CL, Kanter RJ, Winslow AT. Management of arrhythmias. In: Paediatric Cardiology, Volume One, 2nd Edition (Eds: Anderson RH, Baker EJ, Macartney FJ, Rigby ML, Shineboume EA, Tynan M), ChurchillLivingstone, 2002:753.
Vincent GM: Long QT syndrome. Cardiology Clinics 2000;18:309-25 DOI: https://doi.org/10.1016/S0733-8651(05)70143-0
Weintraub RG, Gow RM. The congenital long QT syndrome in childhood. J Am Coll Cardiol 1990:674- 80. DOI: https://doi.org/10.1016/0735-1097(90)90359-W
Schwartz PJ: Idiopathic long QT syndrome: progress and questions. Am Heart J1985;lll;399-411. DOI: https://doi.org/10.1016/0002-8703(85)90626-X
Schwartz PJ, Moss AJ, Vincent GM, Crampton RS: Diagnostic criteria for the long QT syndrome: an update. Circulation 1993;88:782-4. DOI: https://doi.org/10.1161/01.CIR.88.2.782
Bozoklar A. Türkiye'de organ bağışı; 2008: Koordinatör perspektifi, Türkiye Klinikleri J Gen Surg- Special Topics Perspektifi 2009;2(1):5-9
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
