Anahtar Kelimeler
Ahmet Ümit
İlaç
Suç
Zehir
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Amaç: Bu araştırmada Batı ve Türk edebiyatından polisiye eserlerde ölüm nedeni olarak zehir ya da yüksek doz ilaç kullanımının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Polisiye roman örnekleri olarak Agatha Christie ve Ahmet Ümit’in eserleri incelendi. Cinayet silahı ve ölüm nedeni olarak zehir ya da yüksek doz ilaç kullanımı olup olmadığı, varsa bu ilaç ve maddelerin özellikleri ile zehirlenme bulgularının eser içerisinde veriliş şekli karşılaştırmalı olarak değerlendirildi.
Bulgular: Agatha Christie romanlarında çeşitli zehir ve ilaçların, kurbanın yemeğine ya da içeceğine karıştırılarak verildiği görülmektedir. Kurbanların ölüm nedenleri “Şampanyadaki Zehir”, “On Küçük Zenci”, “Ve Ayna Kırıldı”da siyanür; “Koltuktaki Ölü”, “Sonunda Ölüm Geldi” romanlarında morfindir. Agatha Christie’nin diğer romanlarında striknin, taksin, talyum, fosfor, arsenik, baldıran otu, yüksük otu, güzel avrat otu ile barbitürik asit içeren bir ilaç cinayet silahı olarak kullanılmıştır.
Ahmet Ümit romanlarında ise kurbanı öldüren zehir terkipleri yerine bıçak, tabanca gibi cinayet silahları karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan Ahmet Ümit’in “İstanbul Hatırası” romanında kurbanların öldürülmeden önce kısa etkili bir anestezik olan propofol ile, “Kırlangıç Çığlığı”nda ise nöromüsküler blokerlerden mivaküryum ile etkisiz hale getirildikleri görülmektedir. “Sultanı Öldürmek” romanında ana tema Fatih Sultan Mehmet’in afyon veya benzeri bir madde ile zehirlenerek öldürülmüş olabileceği iken bu romanda da cinayet silahı bir mektup açacağıdır.
Sonuçlar: Zehir ve yüksek doz ilacın cinayet silahı olarak kullanımı Agatha Christie eserlerinde dikkat çekici olarak karşımıza çıkmakta iken Ahmet Ümit’in sayılı romanında kısa süreli olarak bazı ilaçların kullanıldığına dair ifadelere rastlanmıştır. Zehirle öldürmek, Osmanlı tarihinde gizemli bir konu olsa da, Türk toplumsal suç anlayışı açısından yabancı bir unsur olarak yorumlanabilir.
Referanslar
Moran B. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3. 12th ed. İstanbul: İletisim Yayınları; 2015.
Oskay Ü. Tek Kişilik Haçlı Seferleri. 1st ed. İstanbul: İnkılâp Kitabevi; 2000.
Canatak M. Postmodern Polisiye Roman ve Pınar Kür’ün Bir Cinayet Romanı. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2013;43: 223-37. https://doi.org/10.14222/Turkiyat1236
Polisiye Edebiyatının Başkenti İstanbul [Internet]. Türkiye’nin Kültür Dergisi. 2019 [Cited 2020 Jan 20]. Available from: http://trdergisi.com/polisiye-edebiyatinin-baskenti-istanbul/
Gezer H. Türk Edebiyatında Polisiye Roman ve Ahmet Ümit’in Polisiye Roman Kurguları (unpublished thesis). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2006.
Bardell EB. Dame Agatha's Dispensary. Pharm Hist. 1984;26(1): 13-9.
Christie A. Şampanyadaki Zehir. Suveren G, translator. 8th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2017.
Christie A. Ve Ayna Kırıldı. Öztekin Ç, translator. 3rd ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2012.
Christie A. On Küçük Zenci. Yazıcıoğlu S, translator. 37th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2018.
Christie A. Porsuk Ağacı Cinayeti. Suveren G, translator. 8th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2018.
Christie A. Esrarengiz Sanık. Öztekin Ç, translator. 4th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2017.
Christie A. Ve Perde İndi. Suveren G, translator. 7th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2016.
Christie A. Sonunda Ölüm Geldi. Öztekin Ç, translator. 2nd ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2016.
Christie A. Briç Masasında Cinayet. Suveren G, translator. 8th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2019.
Christie A. Lord Edgware'i Kim Öldürdü? Suveren G, translator. 4th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2010.
Christie A. Ölüm Sessiz Geldi. Öztekin Ç, translator. 6th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2019.
Christie A. 16.50 Treni. Öztekin Ç, translator. 16th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2018.
Christie A. Ölüm Büyüsü. Öztekin Ç, translator. 4th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2018.
Christie A. Sessiz Tanık. Öztekin Ç, translator. 4th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2019.
Christie A. Büyük Dörtler. Suveren G, translator. 9th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2007.
Christie A. Ölümle Randevu. Suveren G, translator. 6th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2017.
Christie A. Beş Küçük Domuz. Suveren G, translator. 8th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2019.
Christie A. Zarif Bir Cinayet Gecesi. Öztekin Ç, translator. 1st ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2014
Christie A. Üç Perdelik Cinayet. Suveren G, translator. 3rd ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2000.
Christie A. Ölüm Adası. Öztekin Ç, translator. 4th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2019.
Christie A. Çarpık Evdeki Cesetler. Öztekin Ç, translator. 7th ed. İstanbul: Altın Kitaplar; 2018.
Ümit A. İstanbul Hatırası. 17th ed. İstanbul: Everest Yayınları; 2017.
Ümit A. To Kill a Sultan. Jobanputra R, translator. 1st ed. İstanbul: Everest Yayınları; 2018.
Ümit A. Kırlangıç Çığlığı. 1st ed. İstanbul: Everest Yayınları; 2018.
Souther K.The Tea Cyclopedia: A Celebration of the World's Favorite Drink. 1st ed. New York: Skyhorse; 2013.
Rusyniak DE, Furbee RB, Kir MA. Thallium and Arsenic Poisoning In a Small Midwestern Town. Ann Emerg Med. 2002; 39:307–11.
López-Muñoz F, Ucha-Udabe R, Alamo C. The History of Barbiturates A Century After Their Clinical Introduction. Neuropsychiatr Dis Treat. 2005; 1:329-43.
Al B. The Source- Synthesis- History and Use of Atropine. J Acad Emerg Med. 2014;13(1): 2-3.DOI: 10.5152/jaem.2014.1120141.
McKeage K, Perry CM. Propofol: A Review of Its Use in Intensive Care Sedation of Adults. CNS Drugs. 2003;17(4): 235-72. https://doi.org/10.2165/00023210-200317040-00003.
Akın Ş. Propofol İnfüzyon Sendromu. J Turk Soc Intens Care. 2011;9: 116-9. https://doi.org/10.4274/tybdd.09.22.
Michael Jackson. [Internet]. Vikipedi. 2020. [Cited 2020 Jan 20] Available from: https://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Jackson
Coroner Releases New Details About Michael Jackson's Death. [Internet]. CNN. 2010. [Cited 2020 Jan 20] Available from: http://edition.cnn.com/2010/CRIME/02/09/michael.jackson.autopsy/index.html
Savarese JJ, Ali HH, Basta SJ, et al. The Clinical Neuromuscularpharmacology of Mivacurium Chloride (BW B1090U). A Short Acting Nondepolarizing Ester Neuromuscular Blocking Drug. Anesthesiology. 1988;68(5):723–32. https://doi.org/10.1097/00000542-198805000-00010.
Farrell M. Profiles of Selected Serial Poisoning Cases. In: Criminology of Serial Poisoners. Herefordshire: Palgrave Macmillan; 2018.
Babinger F. Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı. Körpe D, translator. 5th ed. İstanbul: Oğlak Yayıncılık; 2003.
Akpınar T. Fatih Sultan Mehmed’in Ölümündeki Esrar: Fatih Zehirlendi Mi? Tarih ve Toplum. 1993; 111:158-64
Uğurluel T, Kayatekin BM. Fatih Sultan Mehmed’in Ölüm Nedeni Nedir? Tarih Okulu Dergisi. 201; 30:51-9. https://doi.org/10.14225/Joh1080.
Tekindağ M. Fatih'in Ölümü Meselesi. Tarih Dergisi. 1966;16: 95-108.
Genç V. Kanuni Sultan Süleyman’ın Nikris Hastalığına Atfedilen Farsça Bir Reçete. Belleten. 2016; 80:40-58.
Mat A. Osmanlı İmparatorluğu’nda Afyonun Tarihi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2010; 11: 285-90.
Morrow RL, Bassett K, Maclure M, Dormuth CR. Outcomes Associated with Hospital Admissions for Accidental Opioid Overdose in British Columbia: A Retrospective Cohort Study. BMJ open. 2019; 9(5): e025567. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-025567.
Koçu RE. Osmanlı Padişahları. 6th ed. İstanbul: Doğan Yayıncılık; 2015.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2020 Adli Tıp Bülteni